Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Wpływ warunków pozaprzyrodniczych na rozwój polskiego rolnictwa
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III
Podstawa programowa
XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.
Uczeń:
wskazuje obszary o najkorzystniejszych warunkach dla rozwoju rolnictwa oraz analizuje wpływ czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na możliwości przemian strukturalnych w rolnictwie Polski.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wymienia główne czynniki pozaprzyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa,
określa znaczenie poszczególnych czynników,
omawia znaczenie struktury agrarnej, zabiegów melioracyjnych oraz gospodarstwa ekologicznego.
Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, metody operatywne (praca z mapą, praca z tekstem e‑materiału, grafiką interaktywną), burza mózgów, mapa mentalna
Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, atlas geograficzny, mapa fizyczna świata, mapa fizyczna Polski
Materiały pomocnicze
Geografia ekonomiczna Polski, S. Berezowski (red.), PWN, Warszawa 1978.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi o przypomnienie czynników przyrodniczych wpływających na rozwój rolnictwa.
Uczniowie wskazują na mapie fizycznej (świata i Polski) regiony przyrodniczo najlepsze dla rozwoju rolnictwa.
Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Burza mózgów – każdy uczeń dostaje karteczkę samoprzylepną i wpisuje na niej czynnik pozaprzyrodniczy, który jego zdaniem najbardziej wpływa na rozwój rolnictwa.
Analiza i grupowanie podanych czynników.
Analiza tekstu e‑materiału („Przeczytaj”) – uczniowie zapisują na tablicy (z tekstu e‑materiału) te czynniki, które nie zostały wcześniej wymienione.
Analiza diagramu kołowego Użytkowanie gruntów w Polsce (e‑materiał), łącznie z obszarami gospodarstw rolnych; dyskusja o tym, jak ów podział i wielkości gospodarstw wpływają na rozwój rolnictwa.
Uczniowie dzielą się na 7 grup, każda otrzymuje w drodze losowania dwa czynniki pozaprzyrodnicze; zadaniem uczniów jest przedstawienie na mapie myśli, jak one wpływają na rozwój rolnictwa w Polsce.
Czynniki do pracy w grupach zawarte są w większości w grafice interaktywnej e‑materiału (od 1. do 12.); przedstawiciele grup losują karteczkę z cyframi, liczbami lub nazwą czynnika, do omówienia w grupie i przedstawienia zapisu tej dyskusji na mapie myśli.
Uczniowie, korzystając z e‑materiału (muszą otworzyć grafikę) i innych dostępnych źródeł, tworzą mapę myśli przedstawiającą wpływ wylosowanych czynników pozaprzyrodniczych na rozwój rolnictwa.
Po upływie określonego przez nauczyciela czasu uczniowie prezentują efekty swojej pracy.
Po prezentacjach dyskusja oceniająca czynniki pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa: Czy we współczesnym świecie są one tak samo ważne, czy może ważniejsze od czynników przyrodniczych?
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.
Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału (jeżeli nie zdążą, nauczyciel może zadać wybrane ćwiczenia jako pracę domową).
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe.
Praca domowa
Do wyboru przez nauczyciela:
Przedstaw czynniki pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w województwie, w którym mieszkasz.
Uzasadnij, który z czynników pozaprzyrodniczych uważasz za najważniejszy dla rozwoju polskiego rolnictwa.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcji z zakresu podstawowego dotyczącej czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych rozwoju rolnictwa na świecie (X. 1).