SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Monika Piechowicz‑Kruk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zróżnicowanie wytworów erozji rzecznej w zależności od biegu rzeki

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

Zakres podstawowy: V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały. Uczeń: 3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• analizuje profil podłużny doliny rzecznej – rozróżnia biegi rzeki,

• zna i charakteryzuje trzy rodzaje erozji rzecznej,

• rozpoznaje formy powstałe w wyniku erozji rzecznej,

• wskazuje formy erozji adekwatnie do rodzaju erozji i biegu rzeki.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: miniwykład, pogadanka, prezentacja multimedialna, plakaty, mapa myśli/rysunek, JIGSAW, czyli „uczenie się we współpracy”

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, plenum

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy lub tablety, podręcznik, atlas, mapa świata

Materiały pomocnicze:

P. Migoń, Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, każdej grupie rozdaje kartkę formatu A3 i pisaki oraz atlasy. Prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią wstępu do e‑materiału i za pomocą mapy myśli lub rysunku przedstawili treści związane z działalnością rzek.

• Każda grupa rozwiesza swój plakat i opowiada, co zespołowi udało się na ten temat ustalić.

• Po pogadance nauczyciel podsumowuje zebrane informacje i przedstawia temat lekcji. Uczniowie zapoznają się z celami lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie zapoznają się z tekstem bloku tematycznego. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każdy zespół wybiera lidera. Każda grupa opracowuje/omawia szczegółowo treści z części „Przeczytaj”.

  • grupa A – erozja wgłębna rzek,

  • grupa B – erozja boczna rzek,

  • grupa C – erozja wsteczna rzek.

• Każda grupa ma za zadanie opracować materiał z informacjami o konkretnym typie erozji rzek, zaznaczyć nowe terminy i definicje związane z działalnością erozyjną rzek oraz wskazać formy powstałe w wyniku erozji rzecznej. Po omówieniu materiału i wykonaniu polecenia w grupach, nauczyciel dzieli uczniów na nowe zespoły tak, aby w każdej nowej grupie była przynajmniej jedna osoba z pierwotnych grup. Uczniowie w nowych zespołach przekazują sobie wiedzę po wykonaniu poleceń, dzielą się spostrzeżeniami. Następnie uczniowie wracają do swoich pierwotnych grup, w których początkowo pracowali i znów dzielą się zdobytą wiedzą i spostrzeżeniami do tematu.

• Na koniec w swoich pierwotnych grupach uczniowie analizują prezentację multimedialną dotyczącą kaptażu rzecznego i wykonują polecenia zawarte w tej części e‑materiału.

• Po pracy w grupach wszyscy razem z nauczycielem na plenum konfrontują wiedzę i omawiają materiał.

• Nauczyciel podsumowuje zebrane informacje za pomocą miniwykładu na temat zróżnicowania wytworów erozji rzecznej.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują ćwiczenia z e‑materiału.

• Omówienie wyników ćwiczeń. Nauczyciel pyta o ewentualne trudności. Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami.

Praca domowa

Wybierz jedną z polskich rzek i opisz rodzaje erozji i związane z nimi elementy na konkretnych odcinkach w całym jej biegu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Prezentacja może zostać zastosowana jako podsumowanie zajęć.