Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Monika Piechowicz‑Kruk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Zróżnicowanie wytworów erozji rzecznej w zależności od biegu rzeki
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa
Zakres podstawowy: V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały. Uczeń: 3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
analizuje profil podłużny doliny rzecznej – rozróżnia biegi rzeki,
zna i charakteryzuje trzy rodzaje erozji rzecznej,
rozpoznaje formy powstałe w wyniku erozji rzecznej,
wskazuje formy erozji adekwatnie do rodzaju erozji i biegu rzeki.
Strategie nauczania: konektywizm
Metody nauczania: miniwykład, pogadanka, prezentacja multimedialna, plakaty, mapa myśli/rysunek, JIGSAW, czyli „uczenie się we współpracy”
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, plenum
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy lub tablety, podręcznik, atlas, mapa świata
Materiały pomocnicze:
P. Migoń, Geomorfologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, każdej grupie rozdaje kartkę formatu A3 i pisaki oraz atlasy. Prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią wstępu do e‑materiału i za pomocą mapy myśli lub rysunku przedstawili treści związane z działalnością rzek.
Każda grupa rozwiesza swój plakat i opowiada, co zespołowi udało się na ten temat ustalić.
Po pogadance nauczyciel podsumowuje zebrane informacje i przedstawia temat lekcji. Uczniowie zapoznają się z celami lekcji.
Faza realizacyjna
Uczniowie zapoznają się z tekstem bloku tematycznego. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każdy zespół wybiera lidera. Każda grupa opracowuje/omawia szczegółowo treści z części „Przeczytaj”.
grupa A – erozja wgłębna rzek,
grupa B – erozja boczna rzek,
grupa C – erozja wsteczna rzek.
Każda grupa ma za zadanie opracować materiał z informacjami o konkretnym typie erozji rzek, zaznaczyć nowe terminy i definicje związane z działalnością erozyjną rzek oraz wskazać formy powstałe w wyniku erozji rzecznej. Po omówieniu materiału i wykonaniu polecenia w grupach, nauczyciel dzieli uczniów na nowe zespoły tak, aby w każdej nowej grupie była przynajmniej jedna osoba z pierwotnych grup. Uczniowie w nowych zespołach przekazują sobie wiedzę po wykonaniu poleceń, dzielą się spostrzeżeniami. Następnie uczniowie wracają do swoich pierwotnych grup, w których początkowo pracowali i znów dzielą się zdobytą wiedzą i spostrzeżeniami do tematu.
Na koniec w swoich pierwotnych grupach uczniowie analizują prezentację multimedialną dotyczącą kaptażu rzecznego i wykonują polecenia zawarte w tej części e‑materiału.
Po pracy w grupach wszyscy razem z nauczycielem na plenum konfrontują wiedzę i omawiają materiał.
Nauczyciel podsumowuje zebrane informacje za pomocą miniwykładu na temat zróżnicowania wytworów erozji rzecznej.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują ćwiczenia z e‑materiału.
Omówienie wyników ćwiczeń. Nauczyciel pyta o ewentualne trudności. Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami.
Praca domowa
Wybierz jedną z polskich rzek i opisz rodzaje erozji i związane z nimi elementy na konkretnych odcinkach w całym jej biegu.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Prezentacja może zostać zastosowana jako podsumowanie zajęć.