Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Zmagania z tożsamością w Sztukmistrzu z Lublina Isaaka Bashevisa Singera i powieści Kamień na kamieniu Wiesława Myśliwskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• przeanalizuje problem tożsamości bohaterów powieści Isaaca Singera i Wiesława Myśliwskiego;

• wyjaśni znaczenie tytułu powieści W. Myśliwskiego;

• wyjaśni, w jaki sposób konstrukcja narracji w powieści Myśliwskiego wpływa na ukazanie problemu tożsamości bohatera;

• scharakteryzuje relacje rodzinne i małżeńskie bohaterów obu powieści.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• collage;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji dotyczącej budowania własnej tożsamości (fascynacje, przekonania, doświadczenia, współpraca z innymi). Prezentacje mogą zostać uzupełnione o wizualizację (technika collage).

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel rozpoczyna lekcję od dyskusji: Czym jest tożsamość? Wymień utwory literackie, których bohaterowie mają problemy z tożsamością narodową, klasową, kulturową. Na przykładzie wybranej postaci omów przyczyny i konsekwencje takiej sytuacji.

2. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Prosi uczniów o zapoznanie się z sekcjami „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Chętny uczeń omawia swoją prezentację i zastanawia się, jakie są podobieństwa i różnice w budowaniu tożsamości u niego i bohatera literackiego.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Audiobook” i określają pochodzenie oraz status społeczny Jaszy. Wypisują pytania metafizyczne, jakie stawia sobie bohater, określają na czym polegało wewnętrzne rozdarcie bohatera. Zastanawiają się czy istnieje związek między zawodem a niepokojem dręczącym Jaszę.

2. Uczniowie charakteryzują relacje rodzinne na podstawie fragmentu tekstu W. Myśliwskiego Kamień na kamieniu, wskazują na elementy dzielące braci. Analizują wymowę, symbolikę tytułu, sposób prowadzenia narracji, wyciągają wnioski dotyczące problemu tożsamości w powieści Myśliwskiego.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w parach tworzą mapę myśli ilustrującą, czym jest tożsamość w powieści Myśliwskiego i Singera. Uwzględniają zarówno cechy odnoszące się do historii głównych bohaterów, jak i te charakterystyczne dla doświadczeń człowieka współczesnego.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Kiedy tożsamość jednostki zostaje zachwiana? Czy tradycja, kultura i religia, w której wyrasta człowiek, pomagają czy utrudniają poszukiwanie tożsamości? Rozważ problem w oparciu o tekst W. Myśliwskiego i I. Singera.

Materiały pomocnicze:

• Tożsamość osobowa a tożsamości społeczne. Wyzwania dla edukacji XXI wieku, Red. T. Bajkowski, K. Sawicki. Białystok 2001.

• W. Kamiński, Człowiek dorosły w sytuacjach zagrożenia tożsamości, W: Wprowadzenie do andragogiki, Red. T. Wujek. Warszawa 1996.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.