Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Próby zjednoczenia ziem polskich w okresie rozbicia dzielnicowego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje działania książąt śląskich w budowie silnego księstwa i scalaniu poszczególnych ziem polskich;

• rozstrzyga, czy w połowie XIII w. istniała realna szansa na zjednoczenie państwa polskiego;

• wyjaśnia rolę Kościoła i kultu św. Stanisława w jednoczeniu kraju.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Zwiastuny dobrej nadziei”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Mapa interaktywna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”. Mogą podzielić się zakresem tematycznym: jedna osoba przygotowuje informacje na temat monarchii Henryków Śląskich, druga – roli Kościoła w procesie jednoczenia kraju.

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Prosi wybraną osobę o przypomnienie, w jaki sposób przebiegało rozbicie dzielnicowe Polski w XII i XIII w.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Następuje wspólne omówienie wystąpień ze szczególnym uwzględnieniem mocnych stron propozycji ucznia.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel wyświetla mapę i poleca, aby uczniowie podzielili się na cztero- lub pięcioosobowe grupy, zapoznali się z mapą, a następnie w tych kilkuosobowych zespołach wykonali polecenie 2: „Oceń na podstawie mapy szanse Henryków śląskich na zjednoczenie państwa polskiego. Porównaj ich szanse z szansami Konrada Mazowieckiego”. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.

3. Wciąż pracując w grupach, uczniowie wykonują polecenie 3: „Wyjaśnij, jakie znaczenie polityczne, ekonomiczne, społeczne i kulturowe miały obszary, które udało się zjednoczyć Henrykom śląskim pod swoim panowaniem”. Grupy mogą się podzielić różnymi zagadnieniami tak, aby każda opracowała jeden z wymienionych. Następnie przedstawiciele zespołów omawiają swoją pracę, a jedna osoba notuje najważniejsze punkty na tablicy.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia od 1 do 4 z sekcji „Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z inną parą uczniów.

5. Nauczyciel wyświetla ćwiczenia 5 i 6, które uczniowie wykonują w czteroosobowych grupach. Po każdym zakończonym zadaniu wybrana grupa prezentuje swoje rozwiązanie.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Może też ocenić pracę wylosowanej grupy.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Kronika wielkopolska, tłum. K. Abgarowicz, Warszawa 1965.

Wielka historia Polski, t. 1–10, Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Mapa interaktywna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.