Sprawdź się
Jadwiga Śląska, żona Henryka I Brodatego i matka Henryka II Pobożnego, była świętą bardzo popularną w średniowieczu. Zasłynęła z ascetycznego trybu życia oraz fundacji wielu kościołów i klasztorów. Jednym z najpopularniejszych dzieł promujących jej kult był spisany w XIV w., z inicjatywy księcia brzeskiego Ludwika, bogato ilustrowany rękopis. Uporządkuj w kolejności chronologicznej poniższe miniatury pochodzące z tego rękopisu i przedstawiające sceny z życie św. Jadwigi Śląskiej, a następnie dopasuj do nich odpowiednie tytuły.
Jadwiga Śląska, żona Henryka I Brodatego i matka Henryka II Pobożnego, była świętą bardzo popularną w średniowieczu. Zasłynęła z ascetycznego trybu życia oraz fundacji wielu kościołów i klasztorów. Jednym z najpopularniejszych dzieł promujących jej kult był spisany w XIV w., z inicjatywy księcia brzeskiego Ludwika, bogato ilustrowany rękopis.
Przeanalizuj zamieszczone niżej mapy odnoszące się do dziejów Śląska w XIII w. i dokończ poniższe stwierdzenia.
Mapa A
Mapa B
Mapa C
Przeanalizuj drzewo genealogiczne rodu Piastów śląskich, a następnie do opisów poniżej dopasuj imiona odpowiednich książąt.
Książę ten był prawnukiem zabitego pod Legnicą Henryka II Pobożnego. Po śmierci ojca przejął we władanie księstwo legnickie, a po niespodziewanej i nagłej śmierci swego kuzyna, mocą decyzji zmarłego, przejął władzę nad Wrocławiem. Jego przydomek nawiązuje do dużej tuszy., Był najmłodszy spośród rodzeństwa i być może nie miał nawet szans poznać swojego dziadka. Mając ledwie cztery lata, stracił ojca i przez kolejne lata pozostawał pod opieką starszego o kilkanaście lat brata. Ten, starając się uniknąć uszczuplenia ojcowizny (zwyczaj nakazywał dzielić ziemię między wszystkich synów zmarłego ojca), wysłał małoletniego księcia na naukę za granicę z myślą, że później wstąpi on do stanu duchownego. Tak też się stało. W rezultacie książę został arcybiskupem i duchownym zarządcą całego księstwa wrocławskiego, a w czasach małoletności swojego bratanka sprawował nawet funkcję regenta., Jego pradziadkiem był Bolesław Krzywousty. Był to jeden z najwybitniejszych książąt śląskich. W czasie swojego panowania udało mu się nie tylko umocnić władzę na terenie odziedziczonej dzielnicy, ale również rozciągnąć ją na sąsiednie księstwa. Dbał o rozwój gospodarczy swoich ziem, zasłynął także jako fundator wieku kościołów i klasztorów. Wraz z małżonką prowadzili bardzo bogobojny tryb życia i zdecydowali się na szereg wyrzeczeń, od czego zresztą pochodzi jego przydomek.
| Opis | Imię księcia |
|---|---|
| Książę ten był prawnukiem zabitego pod Legnicą Henryka II Pobożnego. Po śmierci ojca przejął we władanie księstwo legnickie, a po niespodziewanej i nagłej śmierci swego kuzyna, mocą decyzji zmarłego, przejął władzę nad Wrocławiem. Jego przydomek nawiązuje do dużej tuszy. | |
| Był najmłodszy spośród rodzeństwa i być może nie miał nawet szans poznać swojego dziadka. Mając ledwie cztery lata, stracił ojca i przez kolejne lata pozostawał pod opieką starszego o kilkanaście lat brata. Ten, starając się uniknąć uszczuplenia ojcowizny (zwyczaj nakazywał dzielić ziemię między wszystkich synów zmarłego ojca), wysłał małoletniego księcia na naukę za granicę z myślą, że później wstąpi on do stanu duchownego. Tak też się stało. W rezultacie książę został arcybiskupem i duchownym zarządcą całego księstwa wrocławskiego, a w czasach małoletności swojego bratanka sprawował nawet funkcję regenta. | |
| Jego pradziadkiem był Bolesław Krzywousty. Był to jeden z najwybitniejszych książąt śląskich. W czasie swojego panowania udało mu się nie tylko umocnić władzę na terenie odziedziczonej dzielnicy, ale również rozciągnąć ją na sąsiednie księstwa. Dbał o rozwój gospodarczy swoich ziem, zasłynął także jako fundator wieku kościołów i klasztorów. Wraz z małżonką prowadzili bardzo bogobojny tryb życia i zdecydowali się na szereg wyrzeczeń, od czego zresztą pochodzi jego przydomek. |
Rozstrzygnij na podstawie drzewa genealogicznego z poprzedniego ćwiczenia, które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Dwóch potomków pierwszego seniora panowało w Małopolsce. | □ | □ |
| Informacje zawarte w drzewie genealogicznym świadczą o braku jedności wśród Piastów linii śląskiej. | □ | □ |
| Informacje zawarte w drzewie genealogicznym świadczą o tym, że Śląsk wszedł w skład zjednoczonego państwa polskiego. | □ | □ |
| Ani jeden z potomków Władysława Wygnańca nie został koronowany. | □ | □ |
Przeczytaj poniższy tekst, a następnie rozstrzygnij, czy informacje w nim zawarte mogą stać się argumentem dla zwolenników zjednoczenia państwa polskiego. Uzasadnij swoje zdanie.
Kronika wielkopolskaW tym samym roku [1259], Bolesław, [książę] Wielkopolski, Bolesław Wstydliwy [książę] krakowski i sandomierski i Siemowit [książę] Mazowsza, nadto Roman, syn Daniela, króla Rusi, który przybył na pomoc wspomnianemu księciu Siemowitowi przeciw księciu Kazimierzowi, przyrodniemu bratu jego, zszedłszy się na ziemi łęczyckiej doszczętnie ją złupili i ogniem zniszczyli. Zbudowali gród na tej ziemi i przyznali go Siemowitowi, wspomnianemu księciu Mazowsza […].
W roku wyżej wymieniony, przed uroczystością św. Andrzeja Apostoła Tatarzy […] wkroczyli z […] innymi ludami na ziemię sandomierską i okropnie ją ogołocili rabując, wzniecając pożogę, zabijając ludzi […].
W Roku Pańskim 1262, 22 czerwca, Rusini z Litwinami przybywszy chyłkiem na ziemię czerską na Mazowszu zupełnie ją spustoszyli ogniem i mieczem. Tam wszedłszy niespodziewanie do pewnej wioski zwanej Jazdów zastali książąt mazowieckich Siemowita z jego synem Konradem. Pojmawszy ich, obeszli się z nimi haniebnie […].
W roku zaś 1263, 13 stycznia, Prusowie i inne ludy pogańskie niezmiernie spustoszyły mieczem, ogniem oraz innego rodzaju bronią kasztelanię łowiecką i wiele inny wsi wokół niej […].
Po krótkiej przerwie tegoż roku [1265] jacyś sascy rabusie potajemnie wkradłszy się do grodu Santoka zajęli go i odstąpili margrabiemu brandenburskiemu.
Źródło: Kronika wielkopolska, tłum. K. Abgarowicz, Warszawa 1965, s. 267–268, 274, 275, 282.
Przeanalizuj miniatury z manuskryptu św. Jadwigi przedstawiające bitwę pod Legnicą, a następnie wykonaj polecenia.
Przeanalizuj poniższą mapę oraz tekst źródłowy, a następnie wykonaj polecenia.
[…] chan Tatarów Batu wraz ze swymi wojskami […], ludu srogiego i niezliczonego, przeszedł przez Ruś, chciał wkroczyć na Węgry. Lecz zanim dotarł do granic Węgier, część swego wojska skierował przeciw Polsce. W Popielec spustoszyli oni miasto i ziemię sandomierską, nie oszczędzając ani płci, ani wieku. Potem przez Wiślicę przeszli do Krakowa, szerząc spustoszenie. […] I tak […] część wojska Tatarów, pustosząc kolejno Sieradz, Łęczycę i Kujawy, przyszła aż na Śląsk. Henryk [Henryk II Pobożny], syn Henryka Brodatego, książę Śląska, Krakowa i Wielkopolski, potężnie zabiega im drogę z wieloma tysiącami zbrojnych na polu zamkowym w Legnicy i odważnie walczy z nimi, pokładając nadzieję i ufność w pomocy Boga. Lecz zrządzeniem Boga, który niekiedy z powodu zbrodni zezwala na biczowanie swoich, wspomniany szlachetny książę Henryk, straciwszy wiele tysięcy ludzi, sam poległ zabity.
Cytat za: Kronika wielkopolska – anonimowa kronika opisująca dzieje średniowiecznej Polski (od czasów legendarnych aż po rok 1273) napisana w końcu XIII lub w XIV w., fragment dostępny online: wlaczpolske.pl.
Wyobraź sobie, że przysłuchujesz się rozmowie przedstawicieli różnych grup na temat szans na zjednoczenie kraju. Do przedstawiciela poszczególnych grup dopisz stwierdzenia, w których przedstawisz ich stosunek do kwestii zjednoczenia wraz z uzasadnieniem.