Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Spory i ruchy reformatorskie w Kościele

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia przyczyny wielkiej schizmy zachodniej;

• przedstawia podłoże walki soboru i papiestwa o prymat w Kościele;

• charakteryzuje ruchy reformatorskie w Kościele w XIV i na początku XV w.;

• wyjaśnia znaczenie takich terminów jak np.: schizma zachodnia, koncyliaryzm, wiklefizm, husytyzm.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Spory i ruchy reformatorskie w Kościele”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Film” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz w filmie.

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję wyświetla na tablicy jej temat. Następnie określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu.

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni krótko omówić kryzys władzy uniwersalnej w Europie późnego średniowiecza oraz niewolę awiniońską papieży.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z pierwszym z filmów. Klasa dzieli się na grupy do czterech lub pięciu osób. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do polecenia 3: omawia konsekwencje postanowień soboru bazylejskiego. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

3. Uczniowie zapoznają się z drugim z filmów z sekcji „Film + Sprawdź się”. Tym razem pracują w parach. Wykonują polecenie 4: wyjaśniają, czym jest devotio moderna i założenia tego nurtu w Kościele. Omawiają również założenia wiklefizmu (polecenie 5). Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli, pracując w dotychczasowych grupach. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Spory i ruchy reformatorskie w Europie późnego średniowiecza” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami wyrażającymi istotę myśli lub zagadnienia. Ważne, aby cała mapa zmieściła się na jednej stronie.

2. Po wykonaniu pracy, w zależności od liczebności klasy i czasu, nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych lub wszystkich grup.

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Ocenia również prezentacje uczniów przedstawione na początku lekcji.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

M. Banaszak, Historia Kościoła katolickiego, t. 3, Czasy nowożytne 1517–1758, Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa 1989.

P. Chaunu, Czas reform. Historia religii i cywilizacji (1250–1550), tłum. J. Grosfeld, Warszawa 1989.

W. Tasak, Reformacja. Sukces czy porażka?, Warszawa 2017.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się ze wszystkimi materiałami filmowymi, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę. Filmy mogą być również wykorzystane jako materiał przypominający i wprowadzający w lekcjach związanych z genezą reformacji.