Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Kompetencje władz centralnych i lokalnych w państwach federalnych i unitarnych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres roszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

16) przedstawia kompetencje i znaczenie organów władzy regionalnej w państwach federalnych i unitarnych (na przykładzie Republiki Francuskiej, Królestwa Hiszpanii, Republiki Federalnej Niemiec i Konfederacji Szwajcarskiej).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• zdefiniuje pojęcie centralizmu i decentralizacji;

• objaśnia różnice w sposobie zarządzania państwem w państwach unitarnych i federalnych;

• umieszcza kompetencje poszczególnych organów władzy na schemacie;

• ocenia możliwości działania obywateli w państwach scentralizowanych i zdecentralizowanych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• elementy WebQuestu;

• praca z mapą.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Na wcześniejszej lekcji uczniowie proszeni są o przygotowania map z podziałem terytorialnym państw federalnych w Europie. Druga grupa uczniów ma przygotować mapy z podziałem terytorialnym państw unitarnych. Uczniowie pracują w domu w parach, każda para przynosi jedną mapę.

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje temat i cele zajęć.

2. Na początku lekcji, wykorzystując burzę mózgów, uczniowie tworzą definicje centralizacji, decentralizacji, państwa federalnego i unitarnego.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie tworzą 5–6 grup. W każdej z nich znajdują się osoby, które przygotowały mapę podziału terytorialnego państwa unitarnego i federalnego. Każda z grup na podstawie dostępnych źródeł, w tym multimediów, tworzy schemat struktury podziału administracyjnego w dwóch państwach (federalnym i unitarnym).

2. Uczniowie do każdego z poziomu władz wpisują odpowiednie kompetencje.

3. Następnie przedstawiciele grup prezentują swoje schematy na forum klasy. Porównują kompetencje rządów regionalnych i organów samorządu terytorialnego w poszczególnych państwach. Wskazują na cechy wspólne.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat znaczenia decentralizacji władzy dla kształtowania aktywności obywatelskiej.

2. Wybrana lub chętna osoba podsumowuje dyskusję, wpisując na tablicy wynikające z niej wnioski.

Praca domowa:

Uczniowie proszeni są o wpisanie w tabelę kompetencji władz lokalnych w wybranych przez nauczyciela państwach.

Materiały pomocnicze:

Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, isap.sejm.gov.pl.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r., pl.wikisource.org.

Radosław Kamiński, Samorząd terytorialny w świetle zasady subsydiarności, „Civitas Hominibus: rocznik filozoficzno‑społeczny” 2013, nr 8, bazhum.muzhp.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedia mogą zostać wykorzystane jako przykład dla pracy własnej uczniów lub jako jej podsumowanie/uzupełnienie.