Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Jaki jest udział odbiorcy w procesie tworzenia dzieła?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wskaże rolę artysty i odbiorcy w sztuce;

• rozpozna zależności pomiędzy artystą i odbiorcą;

• przeanalizuje słynne happeningi i performance;

• scharakteryzuje koncepcje twórczej zdrady oraz dzieła otwartego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• metoda projektów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą projektu. Przed wykonaniem opisanych zadań, uczniowie zapoznają się z sekcjami „Przeczytaj” i „Galeria zdjęć interaktywnych”.

ZAŁOŻENIA PROJEKTU

Projekt adresowany jest do uczniów szkoły ponadpodstawowej i nie musi być realizowany wyłącznie na języku polskim. Stanowi doskonałą okazję do współdziałania między uczniami i nauczycielami różnych przedmiotów.

Wymagany jest podział zespołu klasowego na mniejsze grupy i wskazanie zakresu ich działania. Powinien zakończyć się wspólną prezentacją nie tylko w klasie, lecz także na forum szkoły. Wskazane jest również zaangażowanie rodziców do pomocy w realizacji projektu.

ZADANIA GRUP

Grupa 1.

Happening – dzień otwarty dla uczniów ósmej klasy szkoły podstawowej

Potrzebne materiały:

– tektura, mazaki, farby, markery, nożyczki, klej, patyki;

– aparaty fotograficzne;

– komputer z dostępem do internetu.

Przebieg przygotowań i realizacji happeningu:

1. Waszym zadaniem jest zorganizowanie dnia otwartego dla uczniów klas ósmych, zachęcenie ich do nauki w waszej szkole. Podczas dnia otwartego zaplanujcie akcję fotograficzną w przestrzeni szkolnej. 

2. Przygotujcie dymki z hasłami związanymi ze szkołą oraz dymki z pustymi polami do uzupełnienia przez uczniów klas ósmych, których będziecie chcieli zachęcić do nauki w waszej szkole. Uczniowie odwiedzający waszą szkołę (po zapoznaniu się z pomieszczeniami szkolnymi, wyposażeniem, nauczycielami) uzupełniają dymki, a wy robicie zdjęcia uczniów trzymających dany dymek (pamiętajcie, żeby poprosić fotografowaną osobę o podpis na formularzu zgody na wykorzystanie wizerunku).

3. Dymki wykonajcie z grubej tektury (co najmniej 50 sztuk), przymocujcie je do patyków.

4. Po akcji fotograficznej dymki wbijcie np. w trawnik przed szkołą lub w razie niepogody w specjalnie przygotowanych do tego celu doniczkach rozmieszczonych po całej szkole.

5. Z odpowiednim wyprzedzeniem zaproście na wasz happening lokalne media. 

6. Po zakończonym happeningu wydrukujcie wybrane zdjęcia i zorganizujcie wystawę w szkole lub na otwartej przestrzeni (na sztalugach, w ramkach lub przypięte klamerkami do sznurka). Możecie również umieścić zdjęcia w wersji cyfrowej na internetowej stronie szkoły. 

Grupa 2.

Przemówienie z okazji otwartego dnia dla ósmoklasistów

Grupa uczniów przygotowuje tekst przemówienia okolicznościowego zgodnie z zasadami kultury żywego słowa i retoryki. Uczestnicy projektu przygotowują się również do wygłoszenia przemówienia podczas happeningu zgodnie z zasadami recytacji i pięknego mówienia.

W realizacji zadania ważne jest pozytywne przesłanie przygotowanej wypowiedzi.

PRZYKŁADOWE WSKAZÓWKI DO PRZYGOTOWANIA PRZEMÓWIENIA

Przemówienie okolicznościowe należy rozpocząć od zwrotu do osób, do których przemawiamy. Przypomnijcie powód uroczystości, nawet jeśli wszystkim jest on dobrze znany. Krótko uzasadnijcie, dlaczego to właśnie wy zabieracie głos podczas uroczystości. 

Głównym celem właściwej części przemówienia okolicznościowego jest wprowadzenie zebranych w nastrój odpowiedni do danej sytuacji, podkreślenie charakteru chwili i uroczystości. Dopuszcza się stosowanie słownictwa o nacechowaniu emocjonalnym (wspaniała, wyjątkowa, najlepsza…). Zaleca się stosowanie pytań retorycznych i wplatanie cytatów z literatury – pasujących do okoliczności.

W przemówieniu powinien się znaleźć bezpośredni zwrot do adresata, ton przemowy powinien być serdeczny.

PLAN PRZEMÓWIENIA

1. Zwrot do adresata.

2. Wstęp (wspominamy w nim o okolicznościach związanych z wygłaszanym przemówieniem, rodzajem uroczystości).

3. Właściwa część przemówienia (możliwe cytaty z literatury, anegdoty).

4. Zakończenie.

WSKAZÓWKI DO TWORZENIA PRZEMÓWIENIA

1. Określ rodzaj uroczystości.

2. Zdecyduj, do kogo skierujesz przemówienie i w jakiej kolejności to uczynisz.

3. Ustal, czy przemówienie będzie oficjalne czy nieoficjalne.

4. Zastanów się, co chcesz powiedzieć, jakie elementy należy uwypuklić, aby słuchacze to zapamiętali.

ZASADY REALIZOWANIA PROJEKTU

Krok 1. – Określenie tematu 

Krok 2. – Wyznaczenie celów

Krok 3. – Znalezienie sojuszników i oszacowanie zasobów

Krok 4. – Ustalenie sposobu prezentacji efektów pracy

Krok 5. – Zaprezentowanie wstępnego harmonogramu i uściślenie zadań

Krok 6. – Rozpoczęcie i nadzorowanie działań według harmonogramu

Krok 7. – Opracowanie narzędzi do oceny projektu

Krok 8. – Promocja projektu

Krok 9. – Prezentacja projektu

Krok 10. – Upowszechnianie działań

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat happeningu, który odbył się przed zajęciami. Wspólnie z uczniami ocenia działania.

PRZYKŁADOWA KARTA OCENY PROJEKTU

Nazwa projektu:

Happening – otwarty dzień dla ósmoklasistów

Numer grupy:

Imiona i nazwiska uczestników oraz zadania przydzielone poszczególnym osobom:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Konsultacje z nauczycielem:

Data:

Zakres udzielonej pomocy:

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie wspólnie z nauczycielem pracują z informacjami z lekcji. Przypominają sobie galerię interaktywną i wyjaśniają, jakie cele mogą przyświecać wskazanym artystom przy tworzeniu specyficznych form wyrażania sztuki.

2. Uczniowie odsłuchują audiobook. Wyjaśniają w parach, na czym polega koncepcja twórczej zdrady i jaka jest w nim rola odbiorcy. Następnie wskazują przykład utworu literackiego, adaptacji filmowej lub innego dzieła, w którym dostrzegają motyw „twórczej zdrady”. Przedstawiają wybraną reinterpretację i opisują nowy sens nadany dziełu.

3. Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Audiobook”.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie indywidualnie wykonują polecenie 2 z sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych”: Wyobraź sobie, że jesteś uczestnikiem jednego z performance/happeningów przedstawionych w galerii. Napisz, jak zareagujesz na wybraną sytuację artystyczną. Możesz opisać swoje uczucia, interpretację lub podjętą akcję.

Praca domowa:

1. Przygotuj projekt własnego performance lub happeningu, a następnie zaprezentuj go klasie.

Materiały pomocnicze:

• Janusz Lalewicz, Mechanizmy komunikacyjne „twórczej zdrady”, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja” nr 6 (18), 1974.

• Co z tym odbiorcą? Wokół zagadnienia odbioru sztuki, red. J. Ryczek, M. Kędziora, W. Nowak, Poznań 2012.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych” do podsumowania lekcji.