Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Dialog z tekstem. Współczesne nawiązania do historii Tristana i Izoldy
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Przedstawisz historię Tristana i Izoldy.
Scharakteryzujesz bohatera powieści Marii Kuncewiczowej Tristan 1946.
Porównasz postawę Tristana i Michała.
Omówisz wpływ doświadczeń wojennych na psychikę człowieka.
Wyjaśnisz znaczenie symboliki średniowiecznej w powieści Kuncewiczowej.
Przeanalizujesz środki językowe służące wyrażaniu emocji w wierszu Anny Świrszczyńskiej Tristan mówi do Izoldy.
Wskażesz przykłady obrazowania akwatycznego w wierszu Świrszczyńskiej.
Cele operacyjne. Uczeń:
ilustruje trwałość motywu nieszczęśliwej miłości, odwołując się do poetyckich i prozatorskich odwołań do historii Tristana i Izoldy w różnych epokach;
przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty;
odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”.
Przekład intersemiotyczny. Chętni uczniowie przygotowują impresję z wykorzystaniem środków artystycznego wyrazu na temat przeczytanych utworów: Tristan mówi do Izoldy Anny Świrczyńskiej i fragmentu Dziejów Tristana i Izoldy. Mogą np. odegrać fragment rozmowy Michała z matką (Tristan 1946).
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel poleca uczniom, by przypomnieli najważniejsze informacje związane z legendą o Tristanie i Izoldzie (czas powstania, krąg kulturowy - legendy arturiańskie, bohaterowie, zarys fabuły, rola fatum). Uczniowie przypominają sobie, co już wiedzą na ten temat, a nauczyciel wykorzystuje ich dotychczasową wiedzę do zbudowania nowej.
Faza realizacyjna:
Praca w grupach z tekstem e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu w sekcji „Przeczytaj” układają pytania do quizu dla innych grup. Następnie nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na ilość poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi na pytania: 1‑3 i 5 (są to ćwiczenia związane z realizacją poziomu rozszerzonego podstawy programowej). Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: 1, 2 i 3, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Ćwiczenie, które uczniowie realizują jako ostatnie, wykonywane jest indywidualnie. Ponownie nauczyciel udostępnia uczestnikom zajęć przez platformę edukacyjną jego treść: Zapoznaj się z opinią Czesława Miłosza o poezji Anny Świrszczyńskiej, a następnie wyjaśnij, jaką funkcję w wierszu Tristan mówi do Izoldy pełni obrazowanie akwatyczne. Nauczyciel sprawdza przez platformę udzielone odpowiedzi. Następnie zachęca uczniów do uzasadniania swoich wyborów podczas dyskusji w parach.
Faza podsumowująca:
Jako inspirację do dyskusji podsumowującej nauczyciel może zadać pytanie: Czy Tristan i Izolda wpisaliby się we współczesne role społeczne? Jakie stereotypy mogłyby wpłynąć na postrzeganie ich postaci?
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Praca domowa:
Wykonaj pracę domową zawartą w sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Wiesław Limont, Psychologiczne podstawy myślenia metaforycznego, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.
Jacques Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1995.
Turangalila Oliviera Messiaena, część tryptyku symfonicznego inspirowanego legendą o Tristanie i Izoldzie, Ninateka
Słownik języka polskiego, Warszawa 2016.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.