Autor: Dorota Czarny

Przedmiot: historia

Temat: Koniec „najdłuższej wojny nowoczesnej Europy”. Powstanie wielkopolskie 1918–1919

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

XLI. Walka o odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej. 

Uczeń:

3) charakteryzuje proces kształtowania się polskiej granicy z Niemcami z uwzględnieniem powstania wielkopolskiego, powstań śląskich i plebiscytów;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe, 

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wskazuje, co przesądziło o tym, że powstanie wielkopolskie było pierwszym polskim zrywem niepodległościowym, który się udał;

• dowiaduje się, dlaczego doszło do wybuchu powstania, a powstańcy musieli samodzielnie stawić czoło zaborcom;

• wyjaśnia, jakie znaczenie miało powstanie wielkopolskie dla Polaków po zakończeniu I wojny światowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• wędrujące plakaty,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych,

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z tekstem e‑materiału w taki sposób, by móc swoimi słowami streścić przeczytany materiał.

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat i główny cel zajęć: Wskażecie, co miało wpływ na zwycięstwo Polaków w powstaniu wielkopolskim. Kto się do tego przyczynił i jak zostało przeprowadzone.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, rozdaje im arkusze z pytaniami i markery. Grupy wybierają swojego przedstawiciela – lidera. Następnie prowadzący informuje uczniów, że będą pracować metodą „wędrujących plakatów”. W razie konieczności przypomina, na czym ona polega (każda grupa zapisuje odpowiedź na zadane pytanie na plakacie i przekazuje go do uzupełnienia następnej grupie; rund jest tyle, ile grup). Uczniowie przygotowują odpowiedzi na pytania:

• W jaki sposób społeczeństwo było przygotowywane do wybuchu powstania?

• Jakie organy i organizacje polityczne zaczęły powstawać na terenach zaboru pruskiego?

• Jakie znaczenie miał przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania?

• W którym momencie rozpoczęło się powstanie i kto nim dowodził?

2. Po zakończonej pracy przedstawiciele każdej grupy odczytują przygotowane odpowiedzi. Zawieszają plakaty w widocznym miejscu, by wspólnie dokonać analizy i postawić wnioski.

3. Następnie nauczyciel dzieli klasę na pięć grup i prosi o wytypowanie w każdej przedstawiciela. Wylosuje on miejscowość, w której prowadzone były walki.

4. Uczniowie zapoznają się z informacjami zawartymi w sekcji „Mapa interaktywna” lub z innymi źródłami. Zadaniem uczniów jest krótkie przedstawienie miejsca walki oraz sposobu, w jaki została ona upamiętniona.

5. Uczniowie po wyznaczonym czasie prezentują wybraną przez siebie miejscowość. Pozostałe grupy uważnie się przysłuchują.

6. Nauczyciel prosi uczniów, aby wykonali ćwiczenia 1, 4, 6, 7 i 8. Następnie uczniowie wspólnie omawiają swoje odpowiedzi, a nauczyciel udziela im informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o zebranie wniosków, jakie im się nasuwają w związku z lekcją. Wybrana lub wskazana osoba zapisuje je na tablicy.

2. Na zakończenie prowadzący prosi uczniów o samoocenę i ocenę pracy grup na zajęciach. Najaktywniejsze osoby lub grupy otrzymują oceny.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia.

2. Wyobraź sobie, że jesteś redaktorem gazety poznańskiej i naocznym świadkiem wydarzeń towarzyszących przyjazdowi Ignacego Paderewskiego do Polski. Napisz artykuł opisujący, w jaki sposób pianista i kompozytor wpłynął na mieszkańców swoimi przemowami.

Materiały pomocnicze:

Wspomnienia z powstania wielkopolskiego, oprac. J. Karwat, Poznań 2007.

J. Dowbor‑Muśnicki, Moje wspomnienia, Poznań 2013, oprac. Wielkopolska biblioteka, Poznań.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie na podstawie multimedium mogą przygotować prezentację multimedialną opisującą współczesne miejsca pamięci – pomniki wydarzeń związanych z powstaniem wielkopolskim.