Scenariusz lekcji

Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Budowa rdzenia kręgowego

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia budowę rdzenia kręgowego;

• omawia na schemacie przebieg impulsacji nerwowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie hybrydowe.

Metody i techniki nauczania:

• analiza tekstu źródłowego;

• analiza grafiki interaktywnej;

• tworzenie plakatu;

• gra dydaktyczna;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• cztery arkusze papieru A1, kolorowe flamastry.

Przed lekcją

Uczniowie samodzielnie zapoznają się treścią e‑materiału.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej ilustracje zamieszczone w sekcji „Przeczytaj” (ilustrację przedstawiającą rdzeń kręgowy chroniony przez kręgosłup i opony mózgowo‑rdzeniowe oraz model 3D prezentujący przekrój poprzeczny przez rdzeń kręgowy). Zadaje pytania:

   • Gdzie znajduje się rdzeń kręgowy?

   • W jaki sposób rdzeń kręgowy jest zabezpieczony przed urazami?

   • Czym jest istota biała i szara?

   • Jakie jest położenie istoty białej i szarej w rdzeniu kręgowym?

2. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każda osoba z grupy losuje jedną kartkę z nazwą elementu budowy rdzenia kręgowego (zob. materiały pomocnicze, załącznik nr 1).

2. Nauczyciel kieruje polecenie do uczniów: „Proszę o wyszukanie informacji na temat wylosowanego elementu w e‑materiale oraz internecie (korzystając z wiarygodnych stron, np.: neuroexpert.org, encyklopedia.pwn.pl)”.

3. Po wyznaczonym czasie (ok. 5 min) każdy uczeń w grupie pokazuje wylosowaną przez siebie kartkę i omawia dany element. Dzięki temu uczniowie w grupach omawiają całość materiału.

4. Grupy otrzymują zadanie przygotowania plakatu zawierającego informacje o budowie rdzenia kręgowego. Plakat powinien uwzględniać: położenie, budowę oraz funkcje rdzenia kręgowego.

5. Nauczyciel rozdaje grupom arkusze papieru A1 i flamastry.

6. Uczniowie w grupach przygotowują plakaty.

7. Liderzy grup, zaczynając od grupy I, podchodzą do tablicy i zawieszają swój plakat.

8. Uczniowie porównują zawarte na plakatach informacje.

9. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje podane przez uczniów.

10. Nauczyciel podsumowuje pracę grup.

11. Grupy zapoznają się z multimedium bazowym (grafika interaktywna – przebieg impulsacji nerwowej) i wykonują do niego polecenia.

12. Chętni uczniowie z grup omawiają wykonane polecenia. Przy omawianiu polecenia 1 wskazują przebieg impulsu nerwowego na schemacie.

Faza podsumowująca

Grupy losują po trzy kartki z zagadnieniami. Zadaniem grup jest ułożenie pytań do wylosowanych zagadnień. Każda grupa zadaje pytania dla trzech pozostałych grup. Za poprawne udzielenie odpowiedzi grupa otrzymuje jeden punkt. Wygrywa grupa, która zdobędzie największą liczbę punktów.

Praca domowa

Uczniowie wykonują ćwiczenia od 1 do 8 zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej

Grafika interaktywna powinna zostać wykorzystana w fazie realizacyjnej lekcji. Może też zostać wykorzystana podczas realizacji tematu „Budowa i rodzaje nerwów”.