Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Poeci wyklęci: Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
9) stosuje retoryczne zasady kompozycyjne w tworzeniu własnego tekstu; wygłasza mowę z uwzględnieniem środków pozajęzykowych;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • przygotowuje prezentację multimedialną na temat poetów wyklętych;

  • wymienia powody, dla których Charles'a Baudelaire'a i Arthura Rimbauda nazwano poetami wyklętymi;

  • redaguje rozprawkę na temat: Dlaczego wiersz Charles’a Baudelaire’a nosi tytuł Błogosławieństwo?

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • prezentacja multimedialna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów, by poszukali w różnych źródłach informacji na temat poetów wyklętych. Poleca, by zwrócili szczególną uwagę na to, jak powstała nazwa i skąd się wywodzi, kogo nazywano mianem poety wyklętego i dlaczego. Zainteresowane osoby mogą przygotować prezentację, najlepiej ilustrowaną muzyką (jej dobór oczywiście należy do uczniów). Wszystkim uczniom nauczyciel poleca, by zapoznali się z blokiem tekstowym oraz filmem zamieszczonymi w e‑materiale Poeci wyklęci: Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Chętne osoby prezentują materiał przygotowany w domu i omawiają go. Wskazana osoba krótko podsumowuje informacje przedstawione przez innych uczniów.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel prosi chętne lub wybrane osoby o odczytanie wierszy znajdujących się w sekcji „Przeczytaj”. Pozostali uczestnicy zajęć mają za zadanie, słuchając, wynotować argumenty, które spowodowały, że autorzy tych utworów należeli do poetów wyklętych. W tym zadaniu może pomóc również film, który uczniowie mieli obejrzeć w domu. Później wybrane osoby odczytują swoje propozycje, a inni uczniowie mogą je uzupełnić.

  2. Uczniowie dzielą się na dwie grupy, pierwsza wykonuje ćwiczenia 1, 2, 3 z sekcji „Sprawdź się”, a druga zadania 4, 6 i 7. Podczas zajęć może nie starczyć czasu na rozprawkę z zadania 6, dlatego uczniowie mogą tutaj odpowiedzieć tylko na pytanie: Dlaczego utwór Przybyszewskiego był dla współczesnych odbiorców kontrowersyjny? Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel prosi wybrane osoby o przedstawienie odpowiedzi i weryfikuje ich poprawność.

Faza podsumowująca:

  1. Podsumowaniem lekcji może być odpowiedź na ćwiczenie 5 z sekcji Sprawdź się: Przeczytaj wiersz Kazimierza Przerwy‑Tetmajera i wypisz te cechy podmiotu lirycznego, które można przypisać poetom wyklętym, oraz te, których przypisanie byłoby dyskusyjne.

Praca domowa:

  1. Wypisz przykłady współczesnych artystów, których można określić mianem „wyklętych”. Przygotuj się do dyskusji na ich temat.

  2. Napisz rozprawkę na 300 słów, w której odpowiesz na pytanie: Dlaczego wiersz Charles’a Baudelaire’a nosi tytuł Błogosławieństwo.

Materiały pomocnicze:

  • Tadeusz Żeleński (Boy), Baudelaire, poeta krakowski,[w:] Tadeusz Żeleński (Boy), Mity i zgrzyty,wybór J. Gondowicz, Warszawa 2016.

  • Michon P., Rimbaud syn, W. Gilewski (tłum.), Warszawa: Czytelnik, 2004.

Wskazówki metodyczne

  • Materiał z sekcji „Film edukacyjny” może zostać wykorzystany jako podsumowanie lekcji.

Sprawdź się