Scenariusz lekcji

Autor: Wiktor Janowski

Przedmiot: biologia

Temat: Podstawowe zasady metabolizmu

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz pojęcie metabolizmu.

• Wykażesz różnice między anabolizmem a katabolizmem.

• Omówisz rolę ATP w reakcjach metabolicznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z tekstem źródłowym;

• praca z filmem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

Uczniowie zapoznają się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi o przygotowanie w parach celów lekcji. W razie problemów z ich sformułowaniem nauczyciel zadaje uczniom pytania: „Czego chcecie się dowiedzieć?”, „Co was interesuje w związku z tematem lekcji?”. Wybrana osoba zapisuje ustalone cele na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie do filmu samouczka w e‑materiale. Następnie zapoznają się z filmem samouczkiem i weryfikują swoją odpowiedź.

2. Nauczyciel dzieli klasę na cztery równoliczne grupy. Zadaniem każdego zespołu jest opracowanie na podstawie informacji zamieszczonych w sekcji „Przeczytaj” wskazanego zagadnienia:

   • grupa I – anabolizm;

   • grupa II – katabolizm;

   • grupa III – ATP – uniwersalny nośnik energii;

   • grupa IV – nośniki elektronów.

3. Uczniowie pracują w grupach „eksperckich”: czytają informacje na zadany temat, zapisują najważniejsze informacje i omawiają je, poddają pod dyskusję ewentualne wątpliwości. Nauczyciel monitoruje działania uczniów.

4. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie odliczają i zapamiętują swój numer. Następnie tworzą nowe grupy, w taki sposób, żeby w każdym zespole znalazł się jeden uczeń o danym numerze. Teraz uczniowie przekazują sobie kolejno wiedzę zdobytą podczas pracy w grupach „eksperckich”.

5. Uczniowie wracają do swoich pierwotnych grup i konfrontują informacje, o których dowiedzieli się od „ekspertów” z innych zespołów.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów, by określili, które z celów zapisanych na początku lekcji udało się osiągnąć.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 8, dotyczące wpływu chorób tarczycy na równowagę pomiędzy procesami anabolicznymi i katabolicznymi. Chętne osoby prezentują swoje odpowiedzi.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne od 1 do 7 zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu samouczka:

Uczniowie mogą wykorzystać film samouczek w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.