Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Podstawowe założenia teorii tektoniki płyt
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
PODSTAWA PROGRAMOWA
V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.
Uczeń:
1) wyjaśnia związek budowy wnętrza Ziemi z ruchem płyt litosfery i jego wpływ na genezę procesów endogenicznych.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
opisuje, jak ewoluowały poglądy dotyczące teorii tektoniki płyt,
wylicza dowody świadczące o słuszności teorii tektoniki płyt,
definiuje procesy odpowiedzialne za ruch płyt litosfery.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa mentalna, metody operatywne (duże puzzle, praca z mapą, z filmem edukacyjnym)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, atlas geograficzny, ścienna mapa fizyczna świata, arkusze papieru, pisaki, pocięte (tak jak puzzle) fragmenty mapy konturowej świata (z Atlantykiem)
Materiały pomocnicze
Książkiewicz M., Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne Warszawa 1979.
Mizerski W., Kontynenty w ruchu, Iskry, Warszawa 1986.
Nawara K., Tajemnice milczących miliardów, Iskry, Warszawa 1983.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel przedstawia cele lekcji i wprowadza uczniów w tematykę zajęć – dzieli uczniów na grupy maksymalnie 4‑osobowe, rozdaje im do ułożenia duże puzzle z pociętej mapy konturowej przedstawiającej obie Ameryki, Europę z Azją i Afrykę (ważne, aby na Atlantyku były dokładne rozcięcia wzdłuż ryftu, pozostałe elementy na kontynentach mogą być dowolnie pocięte).
Po ułożeniu nauczyciel prosi o porównanie ułożonych puzzli z mapą w atlasie Świat – geologia, tektonika: zadaje pytanie o połączenie puzzli na oceanie, uczniowie szukają podobieństw między liniami brzegowymi poszczególnych kontynentów (głównie zwracamy uwagę na linie brzegowe Ameryki Południowej i Afryki).
Po znalezieniu podobieństw nauczyciel nawiązuje do mapy w atlasie przedstawiającej Wędrówki kontynentów.
Faza realizacyjna
Pogadanka nauczyciela na temat rozwoju teorii wędrówki kontynentów – nauczyciel może wykorzystać część „Przeczytaj” w e‑materiale: zagadnienia dotyczące badań Snidera, Taylora, Wegenera.
Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując w grupach 4‑osobowych przeanalizowali rozpad Pangei do kontynentów współczesnych – przed dyskusją nauczyciel przedstawia film edukacyjny z e‑materiału Główne założenia tektoniki płyt.
Dyskusja na forum klasy – wprowadzenie (lub utrwalenie) terminów związanych z tektoniką płyt, przeanalizowanie dryfu kontynentów.
Następnie uczniowie pracując w grupach, szukają informacji dotyczących dowodów, które potwierdzają wędrówkę kontynentów, a potem przedstawiają je na plakacie (mapa myśli).
Po upływie wyznaczonego przez nauczyciela czasu liderzy poszczególnych grup na forum całej klasy prezentują swoje plakaty – możliwa dyskusja po prezentacji wszystkich prac.
Nauczyciel w razie konieczności dopowiada, wyjaśnia; podsumowuje efekty pracy w grupach.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń w e‑materiale – w zależności od tempa pracy uczniowie wykonują kilka, wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń.
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie w pracę na lekcji.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami: co było ciekawe, łatwe/trudne, gdzie mogą wykorzystać poznane informacje.
Praca domowa
Wyjaśnij mechanizm ruchu płyt litosfery.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Film edukacyjny można wykorzystać w toku lekcji z zakresu podstawowego dotyczącej wyjaśniania przebiegu głównych procesów wewnętrznych (V.2);
film edukacyjny można wykorzystać w toku lekcji z zakresu rozszerzonego dotyczącej wpływu procesów geologicznych na powstanie struktur tektonicznych. (V.9)