Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Z więzienia do więzienia. Portret emigrantów w dramacie Sławomira Mrożka

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
7) odróżnia dyskusję od sporu i kłótni;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
8) tworzy plan kompozycyjny i dekompozycyjny tekstów o charakterze argumentacyjnym;
IV. Samokształcenie.
9) wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
Zakres rozszerzony
Zalecane dzieła teatralne i filmowe:
5) Emigranci, reż. Kazimierz Kutz;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • bierze udział w dyskusji dotyczącej emigracji oraz trudności z tym związanych;

  • omawia motto Emigrantów;

  • analizuje środki stylistyczne dostępne we wskazanych fragmentach utworu;

  • charakteryzuje warunki życia bohaterów Emigrantów.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczenia przedmiotowe;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/ tablica, pisak/ kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Chętne osoby zapoznają się z przedstawieniem teatralnym Emigranci w reż. Kazimierz Kutza.

  2. Wszyscy uczniowie zapoznają się z fragmentami Emigrantów Sławomira Mrożka zamieszczonymi w sekcji „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy słowo EMIGRACJA. Uczniowie na dużym arkuszu papieru tworzą mapę myśli związaną z tym pojęciem. Umieszczają na niej synonimy tego słowa, wszystkie skojarzenia, tytuły utworów literackich, ozdabiają materiał. Prezentują wyniki swojej pracy (np. w formie planszy na ścianie).

Faza realizacyjna:

  1. Chętne osoby, które obejrzały w domu spektakl, opowiadają o swoich wrażeniach na forum klasy. Następnie uczniowie dyskutują, co oznacza zapisane w temacie lekcji określenie: z więzienia do więzienia.
    Zapoznają się również z wiadomościami z sekcji „Przeczytaj”, aby poznać genezę utworu.

  2. Uczniowie rozpoczynają dyskusję na temat: Jakie trudności przeżywa człowiek na emigracji? Odnoszą to do obecnej sytuacji współczesnych emigrantów. Następnie odsłuchują audiobook i kończą dyskusję, stosując argumenty na podstawie nagrania.

  3. Uczniowie dobierają się w pary. Wyjaśniają, dlaczego fragment wiersza Norwida stał się mottem Emigrantów.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie w fazie podsumowującej pracują w parach lub kilkuosobowych grupach. Nauczyciel wspiera pracę uczniów z ćwiczeniami. Zadaniem uczestników zajęć jest analiza środków stylistycznych i omówienie paradoksu we fragmentach Emigrantów, wyjaśnienie symbolicznego sensu zakończenia, omówienie typów wolności o scharakteryzowanie warunków życia bohaterów.

Praca domowa:

  1. Wyjaśnij symboliczny sens wykorzystania jako rekwizytu Psa Pluto.

Materiały pomocnicze:

  • Małgorzata Niemczyńska, Mrożek. Striptiz neurotyka, Warszawa 2013.

  • Elżbieta Sidoruk, Być „w samym środku świata”. Metaforyka przestrzenna w „Monizie Clavier” Sławomira Mrożka, [w:] Geografia i metafory, red. E. Konończuk, E. Nofikow, E. Sidoruk, Białystok 2014.

Wskazówki metodyczne

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.

Sprawdź się