Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Słownik filozoficzny: socjaldemokracja

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Poznasz tło historyczne i etapy rozwoju doktryny socjaldemokracji.

• Przeanalizujesz znaczenie myśli oświecenia dla kształtowania się idei socjaldemokracji.

• Zrekonstruujesz stanowiska rewizjonizmu i reformizmu i ocenisz, czym były wobec marksizmu.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

• rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• grafika interaktywna;

• audiobook;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Przed lekcją nauczyciel udostępnia uczniom na platformie materiał „Słownik filozoficzny: socjaldemokracja”. Uczniowie mają za zadanie przygotować odpowiedzi na pytania zawarte w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza ich odpowiedzi na pytania w sekcji „Przeczytaj”. Czyta na głos wybrane z nich. Następnie na podstawie odpowiedzi uczniów inicjuje dyskusję, zadając pytanie: Co to znaczy być socjaldemokratą?

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium nr 1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każdej z nich zadaje do opracowania części multimedium w sekcji „Grafika interaktywna”. Zespoły pracują według ustalonego porządku:
   – grupa 1: tło historyczne;
   – grupa 2: doktryna;
   – grupa 3: nawiązania i oponenci.
   Uczniowie przygotowują krótkie wystąpienia z syntezą przydzielonego materiału. Po wyznaczonym czasie zespoły prezentują efekty swojej pracy.

2. Praca z multimedium nr 2. Nauczyciel wyświetla multimedium z sekcji „Audiobook”. Tym razem uczniowie pracują w parach, przygotowując odpowiedzi na pytania:
   – Jakie są zadania socjaldemokracji według E. Bernsteina?
   – Czy – według Eduarda Bernsteina – rewolucja jest konieczna dla demokracji? Dlaczego?
   Po wyznaczonym czasie pary łączą się w czwórki i wspólnie omawiają swoje odpowiedzi, uzupełniając zawarte w nich wnioski i wiadomości. Nauczyciel pilnuje porządku pracy, pełni rolę doradcy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną na temat podobieństw i różnic między doktryną socjaldemokratyczną a marksizmem oraz w opozycji do liberalizmu. Uczniowie zgłaszają swoje propozycje. Nauczyciel porządkuje je, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wspólnie z uczniami poddaje refleksji proces dydaktyczny: czego się uczniowie nauczyli, czy osiągnęli założone cele?

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie rozwiązują ćw. 1 i 2 w sekcji „Audiobook”.

Materiały pomocnicze:

• W. Bernacki, Socjalizm. Słownik społeczny, pod red. B. Szlachty, Kraków 2004.

• E. Bernstein, Zasady socjalizmu i zadania socjalnej demokracji, 1901.

• A. Giddens, Trzecia droga: odnowa socjaldemokracji, Warszawa 1999.

• A. Giddens, Poza lewicą i prawicą, Poznań 2001.

• J. Gołębiowski, Ideologia i polityka współczesnej socjaldemokracji, Warszawa 1975.

• L. Kołakowski, Główne nurty marksizmu, cz. 2, Warszawa 1989.

• L. Łukaszuk, Państwo kapitalistyczne w doktrynie socjaldemokracji, Warszawa 1970.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Grafika interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.