Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Samorząd i jego formy

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

7) przedstawia zakres działania poszczególnych poziomów samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) w Rzeczypospolitej Polskiej, z uwzględnieniem struktury głównych kierunków wydatków budżetowych na te działania oraz źródeł ich finansowania;

8) przedstawia organy stanowiące i wykonawcze samorządu terytorialnego na poziomie gminy i miasta na prawach powiatu oraz powiatu i województwa w Rzeczypospolitej Polskiej; charakteryzuje kompetencje tych organów i zależności między nimi.

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

17) wyjaśnia, jaki model władzy lokalnej i regionalnej funkcjonuje w Rzeczypospolitej Polskiej; przedstawia uprawnienia nadzorcze premiera, wojewody i regionalnych izb obrachunkowych wobec organów samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia definicję samorządności i samorządu;

• definiuje pojęcie samorządu specjalnego;

• wskazuje rolę samorządu terytorialnego;

• przedstawia funkcjonowanie samorządu gospodarczego;

• omawia funkcje samorządu zawodowego;

• definiuje samorząd wyznaniowy.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• lekcja odwrócona;

• burza mózgów;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Zajęcia przeprowadzone metodą kształcenia wyprzedzającego. Uczniowie otrzymują zadanie zapoznania się z pojęciem samorządu i jego rodzajami. Podział klasy na osiem grup:

• grupa I – samorząd terytorialny w Polsce;

• grupa II – samorząd funkcjonalny (specjalny);

• grupa III – samorząd zawodowy;

• grupa IV – samorząd gospodarczy;

• grupa V – samorząd wyznaniowy;

• grupa VI – samorząd narodowościowy;

• grupa VII – samorząd studencki;

• grupa VIII – samorząd uczniowski.

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Wprowadzenie do tematu: samorząd i jego formy.

Faza realizacyjna

1. Czym jest samorząd – burza mózgów – klasa próbuje odpowiedzieć na pytanie, co oznaczają pojęcia samorząd i samorządność. Propozycje uczniów są zapisywane na tablicy.

2. Następnie klasa redaguje definicję samorządu i dokonuje jego podziału według zadań otrzymanych na poprzedniej lekcji.

3. Każda z ośmiu grup po kolei prezentuje swoje opracowania na temat danego typu samorządu, dokonując jego charakterystyki:

• grupa I – samorząd terytorialny w Polsce;

• grupa II – samorząd funkcjonalny (specjalny);

• grupa III – samorząd zawodowy;

• grupa IV – samorząd gospodarczy;

• grupa V – samorząd wyznaniowy;

• grupa VI – samorząd narodowościowy;

• grupa VII – samorząd studencki;

• grupa VIII – samorząd uczniowski.

Każda grupa redaguje krótki zapis do zeszytu w formie notatki z lekcji.

4. Po zakończeniu prezentacji uczniowskich zespół klasowy przystępuje do pracy z mapą myśli poświęconą formom samorządu. Uczniowie dokonują jej analizy i uzupełnienia brakujących zapisów. Dyskusja na temat samorządu i jego form. Wykonanie ćwiczenia dołączonego do mapy myśli.

5. Rozmowa nauczająca o zawodach zaufania publicznego w Polsce przeprowadzona przez nauczyciela. Ustalenie, jakie są zawody zaufania publicznego i co się z tym wiąże.

Faza podsumowująca

1. Podsumowanie tematu poświęconego samorządowi i jego formom.

2. Wykonanie ćwiczeń 1‑5 z modułu „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Dokończ ćwiczenia 5–8 z modułu „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Paweł Antkowiak, Samorząd zawodowy w Polsce, Warszawa 2012.

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, ABC Samorządu terytorialnego. Poradnik nie tylko dla radnych, wsb.edu.pl.

Biuro Analiz i Dokumentacji, Zawody zaufania publicznego, zawody regulowane oraz wolne zawody. Geneza, funkcjonowanie i aktualne problemy, senat.gov.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Mapę myśli można wykorzystać jako materiał powtórzeniowy lub jako bazę do wykonania prezentacji multimedialnej o wybranym rodzaju samorządu.