Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: DNA jako nośnik informacji genetycznej

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Cele kształcenia - wymagania ogólne
II. Rozwijanie myślenia naukowego; doskonalenie umiejętności planowania i przeprowadzania obserwacji i doświadczeń oraz wnioskowania w oparciu o wyniki badań. Uczeń:
2) określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą;
4) odnosi się do wyników uzyskanych przez innych badaczy;
5) ocenia poprawność zastosowanych procedur badawczych oraz formułuje wnioski;
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XIV. Genetyka klasyczna.
1. Dziedziczenie cech. Uczeń:
1) wykazuje na podstawie opisu wyników badań Hammerlinga, Griffitha, Avery’ego, Hersheya i Chase znaczenie jądra komórkowego i DNA w przekazywaniu informacji genetycznej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne:

  • Przedstawisz przebieg doświadczeń i zinterpretujesz wyniki badań Griffitha, Avery’ego oraz Hersheya i Chase.

  • Określisz, w jaki sposób badania te przyczyniły się do odkrycia, jaki związek jest nośnikiem informacji genetycznej w komórce.

  • Sformułujesz wnioski z doświadczeń Griffitha, Avery’ego oraz Hersheya i Chase.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • film;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „DNA jako nośnik informacji genetycznej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, a następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 2 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla temat i cele lekcji zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.

  2. Wprowadzenie do tematu. Uczniowie formułują pytania dotyczące tematu zajęć, na które odpowiedzą w trakcie lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem i multimedium. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Zadaniem każdego zespołu jest przygotowanie na podstawie filmu krótkiej prezentacji na przydzielony temat:
    – grupa I – doświadczenie Griffitha;
    – grupa II – doświadczenie Avery’ego;
    – grupa III – doświadczenie Hersheya i Chase.
    Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium (film). Następnie uczniowie przygotowują prezentację – powinna mieć formę mapy myśli, którą uczniowie omawiają na forum. Nauczyciel ocenia poprawność każdej prezentacji, uzupełnia brakujące informacje.

  2. Nauczyciel czyta polecenie nr 2 („Na podstawie informacji zawartych w filmie wyjaśnij, na czym polega proces transformacji bakterii”) i prosi uczniów, aby wykonali je indywidualnie. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udziela też uczniom informacji zwrotnej.

  3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie analizują schemat z sekcji „Sprawdź się”, który przedstawia przebieg eksperymentu wykonanego przez Fredericka Griffitha w 1928 r. Następnie w parach wykonują odnoszące się do schematu ćwiczenia nr 7 i 8.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie odpowiadają na pytania sformułowane we wstępnej fazie lekcji.

  2. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 6 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: tworzą trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

  3. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia od 3 do 5 z sekcji „Sprawdź się” oraz polecenie 4 z sekcji „Film”.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:

  • Nauczyciel może wykorzystać film do podsumowania lekcji.

Sprawdź się