Dla nauczyciela
Autor: Dorota Czarny
Przedmiot: historia
Temat: Umarł król, niech żyje lud. Proklamowanie Republiki Francuskiej i wojna z wrogami ojczyzny
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
zakres rozszerzony
XXV. Rewolucje XVIII w.
Uczeń:
1) ocenia rolę przywódców rewolucji amerykańskiej i francuskiej;
2) charakteryzuje etapy rewolucji francuskiej i wyjaśnia specyfikę okresu jakobińskiego;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, dlaczego doszło do najsłynniejszego królobójstwa w historii;
sprawdza, w których przypadkach władze rewolucyjne dopuszczały rozwody;
odkrywa, w jakich okolicznościach powstał współczesny hymn narodowy Francji.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem e‑materiału,
mapa myśli,
dyskusja.
Formy zajęć:
praca indywidualna,
praca w grupach,
praca w parach,
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,
flipcharty i markery.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
Nauczyciel przedstawia cele lekcji i temat.
Nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli sobie, co już wiedzą o rewolucji wywołanej we Francji i o ugrupowaniach, które miały swoje programy. Uczniowie tworzą mapę myśli. Jeśli zaistnieje konieczność, nauczyciel weryfikuje odpowiedzi uczniów i udziela informacji zwrotnej.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup i prosi o zapoznanie się z treścią e‑materiału, tekstami źródłowymi oraz z mapą interaktywną. Każda grupa wybiera sobie lidera, który będzie odpowiedzialny za prezentację pracy wykonanej podczas lekcji.
Poszczególne grupy otrzymują karty z treścią dotyczącą tego, jaki zakres materiału muszą opracować:
Grupa 1 – Jakie ugrupowania wygrały w wyborach do Zgromadzenia Prawodawczego (Legislatywy) i kogo reprezentowały.
Grupa 2 – W jaki sposób chciano stłumić rewolucję i kto zagrzewał do wojny.
Grupa 3 – Co spowodowało, że społeczeństwo wyszło na ulicę i pokazało swój gniew.
Grupa 4 – Wyjaśnij, dlaczego Ludwik XVI został obalony i stracony.
Grupa 5 – Przedstaw miejsca związane z rewolucją we Francji i krótko opisz, dlaczego właśnie o nich mówimy.
Po wyznaczonym czasie grupy prezentują swoje zadania. Nauczyciel – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.
Następnie nauczyciel prosi uczniów, aby w parach wykonali ćwiczenia 6, 7 i 8. Wyznacza pary, które przedstawiają swoje odpowiedzi. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca
Po omówieniu wszystkich wskazanych ćwiczeń oraz prezentacji grup uczniowie dzielą się swoimi wrażeniami, uwagami z lekcji – dyskutują. Nauczyciel również podsumowuje wystąpienia uczniów.
Uczniowie dokonują samooceny i oceny pracy kolegów na lekcji.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia.
Na podstawie własnej wiedzy i dodatkowych źródeł opisz, w jakich okolicznościach powstał współczesny hymn narodowy Francji.
Materiały pomocnicze:
Baszkiewicz J., Ludwik XVI, Wrocław 1983.
Baszkiewicz J., Historia Francji, Wrocław 1999.
Baszkiewicz J., Meller S., Rewolucja francuska 1789‑1794: społeczeństwo obywatelskie, Warszawa 1983.
Chwalba A., Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa 2012.
Gaxotte P., Rewolucja francuska, Gdańsk 2001.
Ojczyzna w niebezpieczeństwie, [w:] Historia powszechna. Czasy nowożytne 1640–1870. Wybór tekstów źródłowych, cz. 1, red. B. Krauze, Warszawa 1951.
Wiek XVI–XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997.
Ludwik XVI do Fryderyka Wilhelma II, 3 grudnia 1791 r.*, [w:] *Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej. Okres Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1789–1799), oprac. A.M. Skałkowski, Kraków 1923.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Chętni uczniowie mogą przygotować na podstawie mapy interaktywnej prezentację multimedialną, która będzie służyć jako dodatkowy materiał do prowadzenia lekcji – propozycja lekcji odwróconej.