Autorka: Justyna Szymańska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Podział grup społecznych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

I. Człowiek i społeczeństwo.

Uczeń:

3) charakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych; analizuje zasady wzajemności, zaufania i pomocy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• scharakteryzuje role społeczne człowieka w związku z jego przynależnością do różnych grup społecznych i zanalizuje zasady wzajemności, zaufania i pomocy;

• porówna różne typy grup społecznych;

• połączy znane mu, konkretne grupy społeczne z ich cechami typologicznymi.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• odwrócona klasa;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przed lekcją uczniowie przygotowują krótkie charakterystyki grup społecznych, których są członkami.

2. Uczniowie zapoznają się z celami lekcji.

3. Uczniowie zamieniają się swoimi charakterystykami grup z osobami, które siedzą w ławce obok. Dyskutują na temat różnic i podobieństw.

4. Klasa wspólnie próbuje ustalić, czy są jakieś grupy, które najczęściej były wskazywane. O czym może to świadczyć?

Faza realizacyjna

1. Podział klasy na grupy. Każda z nich opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj”. Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów prezentują przydzielone zagadnienie. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Przedstawienie uczniowskich prezentacji. Po każdej z nich następuje omówienie: uczniowie mogą zadawać pytania prelegentom, weryfikować i uzupełniać informacje.

3. Wybrana osoba czyta polecenie do schematu. Po zapoznaniu się z nim uczniowie dzielą się na grupy i opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie osoba reprezentująca ze wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

4. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz informacji zawartych w schemacie układają pytania do quizu dla innych grup. Następnie wspólnie określają zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Wybrana osoba dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza zwycięską drużynę, np. ocenami z aktywności.

5. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 5–8. Nauczyciel nadzoruje poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca

1. Wybrana osoba ponownie odczytuje temat lekcji, następnie podsumowuje zajęcia, wskazując, czego się dowiedziała.

2. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej oraz pracy klasy. Udziela im też informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

2. Przygotuj kilka pytań dotyczących poruszanych na zajęciach zagadnień, których możesz się spodziewać na kartkówce.

Materiały pomocnicze:

Franciszek Adamski, Socjologia małżeństwa i rodziny, Warszawa 1982.

Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003.

Mirosław Urbaniak, Socjometria bez tajemnic, slideplayer.pl.

Anthony Giddens, Socjologia, Warszawa 2004.

Norman Goodman, Wstęp do socjologii, Poznań 2009.

Wiliam Graham Sumner, Naturalne sposoby postępowania w gromadzie. Studium socjologicznego znaczenia praktyk życia codziennego, manier, zwyczajów, obyczajów oraz kodeksów moralnych, Warszawa 1995.

Jan Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1970.

Piotr Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2002.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Schemat”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.