Dla nauczyciela

Autor: Katarzyna Lewandowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Życiorys Aleksandra Fredry scenariuszem filmu fabularnego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;

II. Kształcenie językowe.

1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:

1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;

4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:

1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;

IV. Samokształcenie.

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

3. korzysta z literatury naukowej lub popularnonaukowej;

5. dokonuje krytycznej selekcji źródeł;

6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

10. gromadzi i przetwarza informacje, sporządza bazę danych;

11. korzysta z zasobów multimedialnych, np. z: bibliotek, słowników on‑line, wydawnictw e‑book, autorskich stron internetowych; dokonuje wyboru źródeł internetowych, uwzględniając kryterium poprawności rzeczowej oraz krytycznie ocenia ich zawartość;

Lektura uzupełniająca

16) Aleksander Fredro, Śluby panieńskie;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

poznaje fakty biograficzne z życia Aleksandra Fredry,
na podstawie wykładu eksperta uzasadnia, czy biografię Fredry można uznać za materiał na film,
opracowuje scenariusz wybranego wycinka z życiorysu pisarza.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

dyskusja;
z użyciem e‑podręcznika;
odwrócona klasa.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel proponuje grupie zainteresowanych osób, by przygotowały podręcznik/tuturial na temat tworzenia scenariusza filmowego. Powinien on przyjąć formę odpowiednią do późniejszej pracy w grupach koleżanek i kolegów z klasy (np. instrukcję na kartach lub krótki film do wyświetlenia podczas lekcji). Nauczyciel podpowiada, że uczniowie mogą skorzystać ze wskazówek dla autorów scenariuszy filmowych, sformułowanych przez PISF:
„- scenariusz należy pisać w czasie teraźniejszym,
- scenariusz opisuje tylko to, co widać i słychać na ekranie,
- scenariusz dzieli się na sceny,
- scena to część akcji filmu dziejąca się w jednym określonym miejscu, zmiana miejsca to zmiana sceny”.
Grupa ta będzie pełniła rolę ekspertów.
Pozostali członkowie klasy zapoznają się z filmem edukacyjnym oraz blokiem tekstowym zamieszczonymi w e‑materiale.

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom cele zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel pyta, jakie fakty z życia Aleksandra Fredry były znane uczniom wcześniej, a o jakich dowiedzieli się z wykładu eksperta. Uczniowie wspólnie ustalają, czy rzeczywiście biografia XIX‑wiecznego pisarza może być dobrym materiałem na scenariusz filmowy.
Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

Uczniowie, pracując w parach, wykonują oba polecenia zamieszczone w sekcji „Film edukacyjny”.
Następnie nauczyciel poleca, by uczestnicy zajęć podzielili się na 4 grupy. Każda z nich wybiera określony wycinek z życia Aleksandra Fredry, który chciałaby opracować jako fragment scenariusza filmowego. W wyborze może im pomóc wykonanie polecenia 1 i ćwiczenia 1 z sekcji „Mapa myśli”.
Grupa uczniów, którzy opracowali przewodnik/tutorial na temat tworzenia scenariusza filmowego, prezentuje efekty swojej pracy. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania ekspertom.
Grupy przystępują do opracowania scenariusza filmowego wybranego wycinka życiorysu Aleksandra Fredry. Po upływie ustalonego czasu prezentują efekty swojej pracy, pozostali uczniowie i nauczyciel wyrażają opinie na jej temat.

Faza podsumowująca:

Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują polecenie: Aleksander Fredro był znakomitym obserwatorem ludzkich typów i zachowań, interesowały go również przełomowe wydarzenia społeczne i cywilizacyjne. Zastanów się, o czym pisałby dzisiaj. Jaki wybrałby gatunek literacki lub publicystyczny? Zredaguj odpowiedź w formie notatki.

Materiały pomocnicze:

Robin Russin, Jak napisać scenariusz filmowy, Warszawa 2005.
Marian Ursel, O wierszach Aleksandra Fredry, Wrocław 1992.

Wskazówki metodyczne

Podczas pracy nad scenariuszem uczniowie mogą wracać do wykładu eksperta, zamieszczonego w e‑materiale.

Mapa myśli