Autorka: Małgorzata Krzeszowska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Ruchliwość społeczna

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

III. Struktura społeczna i problemy społeczne.

Uczeń:

1) podaje przykłady i wyjaśnia uwarunkowania pionowej i poziomej ruchliwości społecznej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje pojęcie ruchliwości społecznej;

• podaje przykłady ruchliwości społecznej na przykładzie społeczeństwa polskiego;

• ocenia znaczenie ruchliwości społecznej dla społeczeństwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa mentalna;

• rozmowa nauczająca.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• kartki A4, pisaki.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Podanie tematu i celów zajęć.

2. Uczniowie metodą burzy mózgów wypisują na tablicy swoje skojarzenia z pojęciem „ruchliwość społeczna”. Następnie dzielą się na kilkuosobowe grupy i w nich, na podstawie skojarzeń, definiują pojęcie. Gotową formułę osoby wybrane z grup przedstawiają na forum klasy. Następnie uczniowie wspólnie wybierają najlepszą.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się z animacją i wykonują ćwiczenia do multimedium.

2. Uczniowie odpowiadają na pytanie: czy dostrzegają zjawiska ruchliwości społecznej w Polsce, a jeśli tak, to jakie.

3. Na podstawie odpowiedzi uczniów prowadzona jest dyskusja na temat ruchliwości społecznej, zarówno poziomej i pionowej, jak i wewnątrzpokoleniowej i międzypokoleniowej, na przykładzie społeczeństwa polskiego. Jeśli uczniowie mają problem z podaniem odpowiedzi, to nauczyciel prosi ich o wykonanie ćwiczeń 5 i 7, a następnie powracają do rozmowy.

4. Uczniowie zapoznają się z treścią lekcji, a następnie w grupach tworzą mapę mentalną, w której umieszczają skutki ruchliwości społecznej. Wybrane osoby przedstawiają wyniki pracy poszczególnych grup.

5. W czasie dyskusji uczniowie oceniają znaczenie zjawiska ruchliwości społecznej. Wybrana osoba podsumowuje rozmowę.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie dokańczają zdanie „Ruchliwość społeczna jest jak…, ponieważ…”.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

GUS, Migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności na pobyt stały na 1000 ludności, stat.gov.pl.

Robert Walenciak, Polska Rzeczywiście Ludowa, tygodnikprzeglad.pl.

Status społeczny można ocenić po kilku słowach, naukawpolsce.pap.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie na podstawie multimedium mogą wykonać plakat przedstawiający podstawowe typy ruchliwości społecznej.