Dla nauczyciela
Autorka: Małgorzata Krzeszowska
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Ruchliwość społeczna
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
III. Struktura społeczna i problemy społeczne.
Uczeń:
1) podaje przykłady i wyjaśnia uwarunkowania pionowej i poziomej ruchliwości społecznej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
definiuje pojęcie ruchliwości społecznej;
podaje przykłady ruchliwości społecznej na przykładzie społeczeństwa polskiego;
ocenia znaczenie ruchliwości społecznej dla społeczeństwa.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
mapa mentalna;
rozmowa nauczająca.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
kartki A4, pisaki.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Podanie tematu i celów zajęć.
2. Uczniowie metodą burzy mózgów wypisują na tablicy swoje skojarzenia z pojęciem „ruchliwość społeczna”. Następnie dzielą się na kilkuosobowe grupy i w nich, na podstawie skojarzeń, definiują pojęcie. Gotową formułę osoby wybrane z grup przedstawiają na forum klasy. Następnie uczniowie wspólnie wybierają najlepszą.
Faza realizacyjna
1. Uczniowie zapoznają się z animacją i wykonują ćwiczenia do multimedium.
2. Uczniowie odpowiadają na pytanie: czy dostrzegają zjawiska ruchliwości społecznej w Polsce, a jeśli tak, to jakie.
3. Na podstawie odpowiedzi uczniów prowadzona jest dyskusja na temat ruchliwości społecznej, zarówno poziomej i pionowej, jak i wewnątrzpokoleniowej i międzypokoleniowej, na przykładzie społeczeństwa polskiego. Jeśli uczniowie mają problem z podaniem odpowiedzi, to nauczyciel prosi ich o wykonanie ćwiczeń 5 i 7, a następnie powracają do rozmowy.
4. Uczniowie zapoznają się z treścią lekcji, a następnie w grupach tworzą mapę mentalną, w której umieszczają skutki ruchliwości społecznej. Wybrane osoby przedstawiają wyniki pracy poszczególnych grup.
5. W czasie dyskusji uczniowie oceniają znaczenie zjawiska ruchliwości społecznej. Wybrana osoba podsumowuje rozmowę.
Faza podsumowująca
1. Uczniowie dokańczają zdanie „Ruchliwość społeczna jest jak…, ponieważ…”.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z e‑materiału.
Materiały pomocnicze:
GUS, Migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności na pobyt stały na 1000 ludności, stat.gov.pl.
Robert Walenciak, Polska Rzeczywiście Ludowa, tygodnikprzeglad.pl.
Status społeczny można ocenić po kilku słowach, naukawpolsce.pap.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie na podstawie multimedium mogą wykonać plakat przedstawiający podstawowe typy ruchliwości społecznej.