Imię i nazwisko autora:

Dariusz Aksamit

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Badanie wpływu położenia środka masy (w pobliżu Ziemi) na ruch ciała

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

III. Planowanie i przeprowadzanie obserwacji lub doświadczeń oraz wnioskowanie na podstawie ich wyników.

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
12) przestrzega zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania obserwacji, pomiarów i doświadczeń.
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.

III. Mechaniki bryły sztywnej. Uczeń:
3) stosuje warunki statyki bryły sztywnej; posługuje się pojęciem momentu sił wraz z jednostką.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśnia wpływ położenia środka masy na ruch ciała,

2. wyznacza środek masy układu ciał,

3. identyfikuje momenty sił działające na układ ciał.

Strategie i metody nauczania

eksperymentalno‑obserwacyjna

Formy zajęć:

praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

komputer z dostępem do Internetu i projektorem multimedialnym

Materiały pomocnicze:

materiały typu butelki plastikowe, rolki papieru, plastelina, nożyczki

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel prosi wcześniej uczniów o przyniesienie na zajęcia przedmiotów o kształcie rur, na przykład tekturowej rolki po zużytym papierze toaletowym lub ręczniku papierowym etc.

Na początku lekcji nauczyciel weryfikuje, jakie materiały mają uczniowie. Następnie prosi o wykonanie przy pomocy szkolnych narzędzi prostych pomiarów ich masy i rozmiarów. Następnie zachęca uczniów do podniesienia lekko z jednej strony szkolnej ławki, tworząc w ten sposób równię pochyłą, i do sprawdzenia, jak staczają się te obiekty. Należy zwrócić tu uwagę, aby żadne inne przedmioty nie znajdowały się na ławce, aby ich nie zrzucić.

Faza realizacyjna:

Po pierwszych obserwacjach nauczyciel rozdaje uczniom plastelinę i prosi o niesymetryczne obciążenie wnętrza rur, a następnie powtórzenie doświadczenia z równią. Nauczyciel zostawia uczniom czas na eksperymentowanie z rozłożeniem mas wewnątrz rur. Nauczyciel prosi o zwrócenie uwagi zarówno na masę, jak i symetrię jej rozkładu: czy jedna plastelinowa kulka przyklejona w jednym punkcie walca da taki sam efekt, jak ta sama masa podzielona na kilka części i przyklejona po przeciwnych stronach? Nie – dlaczego? Nauczyciel włącza symulację z niniejszego e‑materiału i wyjaśnia to zjawisko.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel prosi ochotników kolejno o udzielenie odpowiedzi na zadania 1,2,3, 7 i 8 z zestawu ćwiczeń e‑materiału. Nauczyciel podsumowuje wnioski z lekcji na tablicy.

Praca domowa:

Zadanie 5 i 6 z niniejszego e‑materiału.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Symulacja może posłużyć do utrwalenia przez uczniów materiału w domu. Można ją również zaprezentować na początku lekcji i następnie w rzeczywistości odtworzyć zasymulowaną sytuację, dyskutując ewentualne różnice wynikające z ograniczeń symulacji.