Autor: Marta Kulikowska

Temat: Słowo i obraz, czyli malarskie inspiracje w poezji

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• poznaje utwory poetyckie zainspirowane słynnymi dziełami sztuki,

• określa, jak zmieniał się sposób realizacji horacjańskiego toposu ut pictura poesis w kolejnych epokach,

• wyjaśnia, jak klasycyzm przejawia się we współczesnej poezji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• dyskusja;

• odwrócona klasa.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Słowo i obraz, czyli malarskie inspiracje w poezji”. Następnie prosi ich o zapoznanie się z utworami: W Orvieto J. Iwaszkiewicza oraz Perła W. Wencla zamieszczonymi w e‑materiale.
   Proponuje również zainteresowanym osobom przygotowanie prezentacji złożonej ze zdjęć, grafik przedstawiających katedrę w Orvieto oraz informacji na temat L. Signorellego. Inne osoby mogą przygotować prezentację dotyczącą malarstwa J. Vermeera.

2. Recytacja. Chętna lub wybrana osoba przygotowuje głośne czytanie utworu poetyckiego W Orvieto J. Iwaszkiewicza oraz Perła W. Wencla, z elementami aktorskiej interpretacji.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel rozpoczyna dyskusję wprowadzającą w temat lekcji. Pyta uczniów o ich wiedzę na temat klasycyzmu, ewentualnie odsyła ich do definicji w e‑materiale. Prosi o podanie nazwisk twórców, tytułów dzieł, epok literackich, w których odwołania do klasycyzmu były szczególnie silne. Na tablicy powstaje mapa myśli z centralnym hasłem klasycyzm. Uczniowie notują mapę w zeszytach.

Faza realizacyjna:

1. Na początku tej fazy lekcji uczniowie przedstawiają efekty swojej pracy w domu, czyli prezentacje dotyczące katedry w Orvieto, L. Signorellego i J. Vermeera. W odpowiednich momentach wybrane osoby odczytują utwory J. Iwaszkiewicza i W. Wencla.

2. Nauczyciel informuje, że praca z tekstami poetyckimi będzie przebiegała w grupach; uczniowie dobierają się w 4‑osobowe zespoły. Wykonują polecenia 1 i 3 z sekcji „Audiopowtórka przed maturą”. Następnie lider grupy prezentuje propozycje odpowiedzi. Nauczyciel weryfikuje ich poprawność.

3. Prowadzący odtwarza wykład prof. J. Bajdy na temat toposu ut pictura poesis. Uczniowie po wysłuchaniu wykładu przystępują do wykonania poleceń 1–3 oraz ćwiczenia 1 towarzyszących sekcji „Film”. Nadal pracują w grupach.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćw. 2 z sekcji „Film”.

Materiały pomocnicze:

• Bożena Chrząstowska, Autor - dzieło - poetyka. Problemy interpretacji w szkole, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.

• Alicja Krawczyk, Literackie fascynacje malarstwem, Kielce 2006.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiopowtórka przed maturą”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.