Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Jakie role wyznacza poezji Władysław Broniewski?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
7) rozumie pojęcie groteski, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej artystyczny i wartościujący charakter;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • pozna fakty z życia Władysława Broniewskiego istotne dla jego twórczości;

  • prześledzi drogę ideową poety;

  • rozpozna i przeanalizuje wpływy różnych nurtów w jego wierszach;

  • sformułuje za poetą jego manifest poetycki.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Chętni uczniowie mogą odwiedzić Muzeum Władysława Broniewskiego. W domu, w którym Władysław Broniewski spędził ostatnie dziewięć lat życia, zachowano autentyczne wyposażenie wnętrz. Wystawa dokumentuje złożone losy autora „Ulicy Miłej”. Obok rękopisów eksponowane są także mało znane materiały z archiwum literackiego pisarza. Zbiory i ekspozycja stała: biograficzne, w oryginalnych wnętrzach - archiwum, pamiątki osobiste; prawie kompletny zbiór rękopisów, korespondencja z 1at 1915‑1962; pierwodruki wierszy w prasie i pierwsze wydania książkowe, taśmy magnetofonowe z recytacjami poety. Muzeum mieści się w willi z 1950 r. podarowanej poecie przez państwo w rocznicę 25‑lecia twórczości.

Faza wprowadzająca:

  1. Uczniowie, którzy odwiedzili Muzeum Władysława Broniewskiego, opowiadają innym o swoich wrażeniach. Dzielą się refleksjami na temat zbiorów i ekspozycji.

  2. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcjach „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające przeczytany materiał, np.:
    - Jakie są najważniejsze fakty z życia i twórczości Władysława Broniewskiego?
    - Jak kształtowała się droga ideowa poety?
    - Jakie nurty miały wpływ na twórczość Broniewskiego?
    Uczniowie przygotowują odpowiedzi. Uzasadniają swoje opinie, a nauczyciel komentuje.

  2. Uczniowie zapoznają się z wierszem Poezje, a następnie z ilustracją interaktywną. Wymieniają i charakteryzują środki stylistyczne użyte w utworze.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.

  2. Uczniowie na zakończenie zajęć formułują w parach lub kilkuosobowych grupach manifest poetycki Władysława Broniewskiego.

Praca domowa:

  1. Jaką funkcję, według Władysława Broniewskiego, powinna pełnić poezja w czasach jemu współczesnych? Umieść odpowiedź w kontekście historycznym (skorzystaj z informacji zawartych w bloku tekstowym).

Materiały pomocnicze:

  • Eliza Czapska, Rozmowa Władysława Broniewskiego z historią. Mity i role artysty w symbolicznym imaginarium Polski, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Sociologica” 2018.

  • Władysław Broniewski, Wiersze i poematy, Łódź 1980.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Ilustracja interaktywna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się