SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Proces dekolonizacji w Afryce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa:

VII. Podział polityczny i zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno‑gospodarczego świata: mapa podziału politycznego, system kolonialny i jego rozpad, procesy integracyjne i dezintegracyjne na świecie, konflikty zbrojne i terroryzm, podstawowe wskaźniki rozwoju.

Uczeń:

2. wskazuje na mapie obszary kolonialne krajów europejskich w połowie XX w. i podaje przyczyny rozpadu systemu kolonialnego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia termin dekolonizacji,

• wymienia mocarstwa kolonialne,

• uzasadnia przyczyny dekolonizacji w Afryce,

• poznaje chronologię dekolonizacji Afryki.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, flipped classroom (odwrócona klasa)

Formy zajęć: praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, atlas, mapa ścienna, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Deklaracja w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym z dnia 14 grudnia 1960 roku (rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 1514 (XV)), 14 grudnia 1960 r. Dostępne w internecie: grocjusz.edu.pl (dostęp 1.03.2021).

Historia Afryki od początku XIX wieku, M. Tymowski (red.), Ossolineum, Wrocław 1996.

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją uczniowie powinni przeczytać tekst e‑materiału i Deklaracji w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym; powinni także zapoznać się z tematami poruszanymi podczas debaty i przygotować się do nich.

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne.

• Sprawdzenie ewentualnego zadania domowego.

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez omówienie/przypomnienie pojęć: kolonializm, dekolonizacja, neokolonializm, niepodległość, suwerenność państw.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest zinterpretowanie tekstów i przeprowadzenie debaty (wg uproszczonych zasad debaty oksfordzkiej).

• Nauczyciel omawia poszczególne etapy dekolonizacji Afryki – w trakcie pogadanki nauczyciel posługuje się wyświetlaną na ekranie osią czasu z e‑materiałów; równolegle uczniowie wyszukują w atlasie lub wskazują na mapie ściennej Afryki kraje odzyskujące niepodległość.

• Nauczyciel omawia najważniejsze elementy dotyczące sytuacji politycznej i gospodarczej państw afrykańskich po odzyskaniu niepodległości i współcześnie.

• Prośba do uczniów o przedstawienie najważniejszych założeń Deklaracji w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym.

• Przedstawienie przez nauczyciela zasad organizacji debaty. W debacie uczestniczy od 8 do 10 uczniów, którzy podzieleni są na dwie grupy. Siadają przy stołach ustawionych po obu stronach sali lekcyjnej, pozostali uczniowie zajmują miejsca w ławkach.

• Debatą kieruje nauczyciel, udzielając głosu na przemian poszczególnym stronom (zaczyna strona broniąca tezy) i podsumowując wystąpienia.

• Każda runda wypowiedzi zwolenników i przeciwników dyskutowanej tezy trwa 3–4 minuty.

• Pozostali uczniowie głosują po każdej rundzie, przesiadając się na odpowiednią stronę sali lekcyjnej.

  • PROPONOWANE TEMATY DEBATY:

  • Czy kolonizacja była korzystna dla krajów Afryki?

  • Czy obecna sytuacja gospodarczo‑polityczna państw afrykańskich jest wyłącznie skutkiem kolonizacji?

  • Czy Europa ma wobec Afryki dług do spłacenia?

  • Czy w obecnym świecie dążenie państw do niepodległości jest uzasadnione?

• Podsumowanie wyników debaty przez nauczyciela.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Praca pisemna na temat problemów związanych z dekolonizacją (nauczyciel może wybrać jeden z proponowanych tematów debaty).

• Wykonanie pozostałych ćwiczeń zawartych w e‑materiale i zapoznanie się z pozostałymi informacjami w domu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas innych lekcji dotyczących podziału politycznego świata i regionalnego zróżnicowania rozwoju gospodarki świata (zakres podstawowy: VII. 1, 2, 3).