Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Budowa, działanie i funkcje enzymów

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne:

• Opiszesz budowę enzymu.

• Omówisz przebieg reakcji chemicznej z udziałem biokatalizatora.

• Scharakteryzujesz funkcje głównych klas enzymów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z filmem;

• mapa pojęć;

• praca z tekstem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Animacja”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Uczniowie na podstawie informacji zawartych w animacji, z którą mieli się zapoznać przed lekcją, przygotowują w parach mapę pojęć dotyczącą tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie i odpowiadają na pytania kolegi lub koleżanki.

2. Praca z animacją pt. „Budowa, działanie i funkcje enzymów”. Uczniowie wykonują indywidualnie polecenie nr 1 („Określ, jak nazywają się cząsteczki, które nie są enzymami, ale wykazują aktywność enzymatyczną. Opisz krótko ich budowę”) oraz polecenie nr 2 („Opisz, jaką rolę odgrywają enzymy w zachodzących reakcjach chemicznych”). Następnie porównują swoje odpowiedzi z osobą z pary. Wybrane osoby przedstawiają rozwiązanie na forum klasy.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie nr 6 (w którym mają za zadanie opisać, jaką reakcję katalizuje opisany enzym i do jakiej klasy można go zakwalifikować), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Podczas wspólnych dyskusji rozwiązują zadanie, następnie łączą się z inną parą i kontynuują swoją dyskusję, uzasadniając swój wybór.

4. Uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, dlaczego opisany enzym zalicza się do grupy oksydoreduktaz), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Po jego wykonaniu następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie weryfikują i w razie potrzeby uzupełniają mapy pojęć opracowane we wstępnej fazie lekcji.

2. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 5 (w którym mają zaznaczyć fałszywe stwierdzenie) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: wymyślają trzy zdania dotyczące tematu lekcji – jedno fałszywe i dwa prawdziwe – i proszą kolegę lub koleżankę, by wskazali, które stwierdzenie jest fałszywe.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 4 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:

• Animację można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.