Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Budowa, działanie i funkcje enzymów
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne:
Opiszesz budowę enzymu.
Omówisz przebieg reakcji chemicznej z udziałem biokatalizatora.
Scharakteryzujesz funkcje głównych klas enzymów.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
praca z filmem;
mapa pojęć;
praca z tekstem.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru, flamastry.
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Animacja”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Uczniowie na podstawie informacji zawartych w animacji, z którą mieli się zapoznać przed lekcją, przygotowują w parach mapę pojęć dotyczącą tematu zajęć.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie i odpowiadają na pytania kolegi lub koleżanki.
Praca z animacją pt. „Budowa, działanie i funkcje enzymów”. Uczniowie wykonują indywidualnie polecenie nr 1 („Określ, jak nazywają się cząsteczki, które nie są enzymami, ale wykazują aktywność enzymatyczną. Opisz krótko ich budowę”) oraz polecenie nr 2 („Opisz, jaką rolę odgrywają enzymy w zachodzących reakcjach chemicznych”). Następnie porównują swoje odpowiedzi z osobą z pary. Wybrane osoby przedstawiają rozwiązanie na forum klasy.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie nr 6 (w którym mają za zadanie opisać, jaką reakcję katalizuje opisany enzym i do jakiej klasy można go zakwalifikować), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Podczas wspólnych dyskusji rozwiązują zadanie, następnie łączą się z inną parą i kontynuują swoją dyskusję, uzasadniając swój wybór.
Uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie wyjaśnić, dlaczego opisany enzym zalicza się do grupy oksydoreduktaz), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Po jego wykonaniu następuje omówienie rezultatów na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Uczniowie weryfikują i w razie potrzeby uzupełniają mapy pojęć opracowane we wstępnej fazie lekcji.
Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 5 (w którym mają zaznaczyć fałszywe stwierdzenie) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: wymyślają trzy zdania dotyczące tematu lekcji – jedno fałszywe i dwa prawdziwe – i proszą kolegę lub koleżankę, by wskazali, które stwierdzenie jest fałszywe.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 4 z sekcji „Sprawdź się”.
Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:
Animację można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.