Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Czym jest poezja, która nie ocala Narodów ani ludzi?
– koncepcja poezji moralnej według Czesława Miłosza
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności.
Cele operacyjne. Uczeń:
scharakteryzuje podmiot liryczny i bohatera lirycznego w wierszu Czesława Miłosza Przedmowa;
wyjaśni, na czym polega programowy charakter utworu;
opisze Miłoszowską koncepcję poezji moralnej;
zredaguje wstęp analizy i interpretacji wiersza Przedmowa.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
collage.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji związanej ze słowami zapisanymi we wprowadzeniu do lekcji: Poezja polskiego noblisty jest poezją wiary – w Boga, w dobro, piękno i prawdę, a przede wszystkim – w samą poezję. Wiara ta była niezwykle potrzebna w powojennej rzeczywistości – ocalała „Narody i ludzi” (technika collage).
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Nawiązując do prezentacji, zaznacza, że koncepcja poezji moralnej Czesława Miłosza obejmuje bezwzględne dążenie do prawdy i piękna.
Nauczyciel wraz z uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Następnie przechodzą do sekcji „Film edukacyjny”. Zapoznają się z wykładem prof. Andrzeja Franaszka i omawiają możliwe interpretacje gestu pożegnania w wierszu Przesłanie Czesława Miłosza.
Uczniowie, nawiązując do prezentacji wykonanej w domu oraz wykładu prof. Franaszka, przedstawiają, w jaki sposób na pytanie
Czym jest poezja, która nie ocala / Narodów ani ludzi?
zawarte w wierszu Przesłanie próbuje odpowiedzieć Miłosz w swoich późniejszych utworach. Jaki dialog z Miłoszem podejmują w tej kwestii inni poeci?
Praca może przybrać formę dyskusji.Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują indywidualnie ćwiczenia 1.–4. Wybrana osoba podaje odpowiedzi, a nauczyciel ocenia.
Ćwiczenia 5.–7. uczniowie wykonują w parach. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, inni uczniowie uzupełniają.
Faza podsumowująca:
Uczniowie w ramach podsumowania zajęć wykonują ćwiczenie: Napisz wstęp analizy i interpretacji wiersza Czesława Miłosza Przedmowa. Postaw tezę interpretacyjną, czyli propozycję odczytania utworu, wyjaśniając sensy niedosłowne w dziele.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Przeczytaj wiersz Czesława Miłosza Na moje 88 urodziny. Napisz, czy moralna postawa poety wobec odbiorców jego twórczości różni się od tej ukazanej w Przedmowie? Swoją odpowiedź uzasadnij. Twoja wypowiedź powinna liczyć przynajmniej 8 zdań.
Materiały pomocnicze:
https://culture.pl/pl/artykul/czeslaw‑milosz‑sylwetka‑tworcza‑poezja
https://culture.pl/pl/wideo/andriej‑chadanowicz‑czyta‑czeslawa‑milosza‑audio
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film edukacyjny” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.