Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Europa wersalska

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia społeczne, gospodarcze i polityczne następstwa I wojny światowej.

• opisuje ustalenia traktatu wersalskiego i ich wpływ na kształt powojennej Europy.

• wskazuje państwa, które w latach 1917‑1918 zniknęły z kart historii, i te, które się na nich pojawiły.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni krótko omówić przebieg I wojny światowej, w tym również wydarzenia rewolucyjne w Rosji i Niemczech.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego Europy wersalskiej. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na 5‑osobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z pierwszym multimedium („Schemat”). Nauczyciel wyświetla schemat przedstawiający relacje Francji i Wielkiej Brytanii wobec pokonanych Niemiec. Poleca, aby wybrana osoba przeczytała polecenie nr 2: „Powyższe fragmenty opracowania historycznego opisują stosunek dwóch najważniejszych europejskich mocarstw na konferencji paryskiej – Wielkiej Brytanii i Francji – do pokonanych Niemiec. Zapoznaj się z cytowanym tekstem traktatu wersalskiego, a następnie, na podstawie wiedzy o brytyjskiej i francuskiej wizji powojennego ładu, określ, czy dokument ten stanowił triumf Londynu, Paryża, a może był kompromisem między oboma tymi ośrodkami? Swój wybór uzasadnij, odwołując się do cytowanych tekstów”. Następnie prowadzący poleca uczniom, aby w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w e‑materiale. Po ustalonym czasie wybrana para uczniowska prezentuje propozycję swojej odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą się do niej ustosunkować, dodając informacje, które uznają za istotne. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie nr 3, wyjaśniając, dlaczego w traktacie wersalskim zawarto ustęp o niepodległym państwie austriackim.

3. Utrwalanie wiadomości. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Film + Sprawdź się” i poleca, aby uczniowie indywidualnie wykonali ćwiczenia 1 i 2, a nastepnie porównali swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Na koniec następuje wspólne omówienie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Europa wersalska” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć i ocenia pracę uczniów.

Praca domowa:

1. Zapoznaj się z filmem w sekcji „Film + Sprawdź się” i wykonaj dołączone do niego polecenia.

Materiały pomocnicze:

P. Johnson, Historia świata od roku 1917 do lat 90‑tych, Puls Publications, Londyn 1992.

M. Kitchen, Historia Europy 1919‑1939, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, Warszawa, Kraków 1992.

Wskazówki metodyczne:

Zarówno schemat, jak i film mogą być wykorzystane w dalszych lekcjach dotyczących porządku wersalskiego, dążeń Niemiec do jego rewizji oraz budowania państwa totalitarnego w Niemczech.