Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Jolanta Loritz‑Dobrowolska
Przedmiot: biologia
Temat: Wylesianie i pustynnienie – nasz wspólny problem
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
XI. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona. Uczeń:
4) wykazuje wpływ działalności człowieka na różnorodność biologiczną.
Zakres rozszerzony
XVIII. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona. Uczeń:
4) wykazuje wpływ działalności człowieka (intensyfikacji rolnictwa, urbanizacji, industrializacji, rozwoju komunikacji i turystyki) na różnorodność biologiczną.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
charakteryzuje przyczyny degradacji środowiska;
wykazuje skutki przyrodnicze, społeczne i ekonomiczne tego zjawiska;
proponuje sposoby rozwiązania problemu wylesiania.
Strategie nauczania:
konstruktywistyczna;
nauczanie hybrydowe;
kształcenie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
burza mózgów;
metaplan;
dyskusja grupowa.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przed lekcją
Wszyscy uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Ochotnicy przygotowują quiz wiedzy dla koleżanek i kolegów oraz wykonują niewielkie plakietki lub zakładki do książek z obrazkiem i napisem „Przyjaciel drzew” (wg swoich pomysłów).
Przebieg zajęć
Faza wstępna
Nauczyciel inicjuje burzę mózgów, zadając pytanie: „Co wycinanie lasów ma wspólnego z nami, tutaj w klasie, w szkole, w naszych domach?”. Uczniowie formułują odpowiedzi na podstawie e‑materiału.
Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą metaplanu, i wyjaśnia: „Na dzisiejszych zajęciach spróbujecie rozwiązać problem, dlaczego wylesianie w jakimś regionie jest ważne dla wszystkich ludzi i środowiska”. Jeden z uczniów zapisuje problem na tablicy (lub też na tablicy jest przygotowany schemat metaplanu).
Faza realizacyjna:
Uczniowie dobierają się w trzy grupy wg tematów: 1. „Jak jest?”, 2. „Jak powinno być?”, 3. „Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?”. Przez 10 min opracowują odpowiedzi na swoje pytania, posługując się treściami z e‑materiału (w tym audiobookiem) oraz innymi źródłami. Odpowiedzi zapisują na tablicy.
Każdy temat zostaje przedyskutowany przez uczniów z innych grup. Mogą oni dopisywać odpowiedzi na tablicy. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem dyskusji.
Cała klasa zastanawia się nad sformułowaniem wniosków na podstawie zapisów na tablicy. Wnioski są formułowane w dyskusji i zapisywane przez wybranego ucznia na tablicy oraz w zeszytach.
Faza podsumowująca
Uczniowie prezentują przygotowany quiz, chętni udzielają odpowiedzi. Najbardziej aktywne osoby otrzymują wykonane wcześniej plakietki/zakładki „Przyjaciel drzew”.
Praca domowa
Krótkie wypracowanie na temat: „Co mogę zrobić w swoim otoczeniu, aby powstrzymać degradację środowiska?”.
Materiały pomocnicze
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania audiobooka
Audiobook można wykorzystać na zajęciach poświęconych tematowi krążenia materii w ekosystemie, a także na lekcjach wiedzy o społeczeństwie (społeczne skutki wycinki lasów).