Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Filozoficzne wizje idealnego świata
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz koncepcję państwa doskonałego według Platona.
Wskażesz inne historyczne koncepcje państwa doskonałego.
Wyjaśnisz znaczenie pojęcia utopia.
Zastanowisz się nad konsekwencjami realizacji koncepcji państwa doskonałego.
Cele operacyjne. Uczeń:
scharakteryzuje koncepcję państwa doskonałego według Platona;
wskaże inne historyczne koncepcje państwa doskonałego;
wyjaśni znaczenie pojęcia utopia;
zastanowi się nad konsekwencjami realizacji koncepcji państwa doskonałego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
praca z multimedium.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Dlaczego filozofowie i nie tylko oni poszukują państw idealnych?
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu zawartego w sekcji „Przeczytaj”, jeśli nauczyciel – na podstawie raportu na platformie – uważa, że przygotowanie uczniów jest wystarczające, może pominąć tę czynność. Uczniowie indywidualnie zapisują pięć najważniejszych ich zdaniem kwestii poruszanych w tekście. Następnie w parach porównują swoje wybory. Nauczyciel prosi wybrane pary o podsumowanie swojej pracy.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Schemat”. Uczniowie po zapoznaniu się z nim dzielą się na grupy i przygotowują odpowiedzi do poleceń 1 i 2:
- Platon stworzył koncepcję państwa doskonałego. Wskaż, jaka jest – twoim zdaniem – jej największa wada i uzasadnij swoją opinię.
- Na podstawie schematu wyjaśnij, dlaczego Platon wygnał ze swojego państwa poetów.
Po upływie ustalonego wcześniej czasu przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycje odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich lub je uzupełniają. Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem zadania, udzielając uczniom informacji zwrotnej.Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Sprawdź się”. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…
Praca domowa:
Czy twoim zdaniem w polityce demokratycznej powinno być miejsce na myśl utopijną? Czy może, jak Popper, uważasz ją za wroga demokracji? Odnieś się w odpowiedzi do znanych ci prób realizacji utopii politycznych w praktyce.
Materiały pomocnicze:
Bregman R., Utopia dla realistów Jak zbudować idealny świat, tłum. S. Paruszewski, Warszawa 2018.
Kleszcz L., Pochwała utopii, „Filozofuj!” 2020 nr 3 (33), s. 16–17.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Schemat” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.