Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Matematyka w świecie idei

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Poznasz platońską teorię idei rozumianych jako niematerialne, niezmienne i wieczne wzorce dla zmiennych i czasowych rzeczy fizycznych.

• Przeanalizujesz wpływ pitagoreizmu na platoński system filozoficzny.

• Porównasz platońską i biblijną koncepcję stworzenia świata.

• Uporządkujesz swoją wiedzę z zakresu pitagoreizmu i platonizmu.

Cele operacyjne. Uczeń:

• pojmuje rolę filozofii jako fundamentalnego składnika dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej;

• zna i charakteryzuje główne dyscypliny filozoficzne, opisuje ich problematykę i posługuje się odpowiednią terminologią;

• rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Matematyka w świecie idei”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się przed zajęciami z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie, wyświetla temat lekcji oraz cele. Wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

2. Rozmowa kierowana. Za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika nauczyciel sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji. W razie potrzeby omawia wyniki ćwiczenia nr 1. Następnie pisze na tablicy następujące stwierdzenia:
   – Jedynka to liczba.
   – Bóg jest jeden w trzech osobach.
   – Pokonałem go cztery razy.
   – Pierwszy triumwirat został zawarty pomiędzy Gajuszem Juliuszem Cezarem, Gnejuszem Pompejuszem i Markiem Krassusem.
   Nauczyciel pyta uczniów, czy w podanych przykładach stwierdzeń liczby mają znaczenie konkretne, symboliczne czy metaforyczne. Które z nich odnoszą się do czynności liczenia, a które do przekazania ukrytych znaczeń? Które z nich można by było porównać do idei? Po tym etapie lekcji konieczne jest dokonanie podsumowania.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i, dyskutując, wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.

2. Praca z multimedium. Uczniowie wyświetlają materiał na swoich telefonach komórkowych, tabletach lub komputerach. Nauczyciel odczytuje polecenia do multimedium w sekcji „Schemat”:
   – Przeanalizuj poniższy schemat. Zastanów się, w jakich relacjach pozostają poszczególne punkty gradacyjnej hierarchii Platona. Zapisz swój wniosek. Swoją odpowiedź uzasadnij.
   – Oceń, czy zasadne jest umieszczenie w schemacie punktu dotyczącego duszy, skoro Platon nigdy wprost nie nazwał jej ideą, ale zawsze przedstawiał ją jako podobną do niej. Zapisz swoje wnioski w formie notatki.
   Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy treść ćwiczeń od 3 do 6 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem, omawiając możliwe rozwiązania.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?

2. W ramach podsumowania uczniowie realizują polecenie 3 do multimedium w sekcji „Schemat interaktywny”.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 8, 9 i 10 w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 1, Warszawa 2005.

• Jan Sochoń, Platona ogląd bytu‑idei, w: „Warszawskie Studia Teologiczne” 1997, t. 10, s. 329‑350.

• Dorota Tobota, Jedność idei w dialogach Platona, w: „Przegląd Filozoficzno‑Literacki” 2003, nr 3, s. 177‑187.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Schemat” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.