SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Wprowadzenie do nauk geograficznych i źródła informacji geograficznej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

Zakres podstawowy: I. Źródła informacji geograficznej, technologie geoinformacyjne oraz metody prezentacji danych przestrzennych: obserwacje, pomiary, mapy, fotografie, zdjęcia satelitarne, dane liczbowe oraz graficzna i kartograficzna ich prezentacja.

Uczeń:

1) przedstawia możliwości wykorzystywania różnych źródeł informacji geograficznej i ocenia ich przydatność;

2) wyróżnia graficzne i kartograficzne metody przedstawiania informacji geograficznej i podaje przykłady zastosowania różnych rodzajów map;

4) podaje przykłady informacji pozyskiwanych na podstawie obserwacji i pomiarów prowadzonych w terenie;

5) interpretuje dane liczbowe przedstawione w postaci tabel i wykresów.

Zakres rozszerzony: I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych.

Uczeń:

2) rozumie zasady tworzenia kwestionariusza ankiety oraz przeprowadzania wywiadu i opracowania wyników;

5) wykorzystuje technologie informacyjno‑komunikacyjne i geoinformacyjne do pozyskiwania, przechowywania, przetwarzania i prezentacji informacji geograficznych;

7) rozumie istotę identyfikowania zależności przyczynowo‑skutkowych, funkcjonalnych i czasowych między elementami przestrzeni geograficznej, argumentowania, wnioskowania i formułowania twierdzeń o prawidłowościach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia przedmiot badań i krótką historię geografii,

• wymienia przykłady źródeł informacji geograficznej, ocenia ich przydatność i korzysta z nich podczas badań geograficznych,

• charakteryzuje metody prezentacji informacji geograficznej i podaje przykłady ich zastosowania,

• wyszukuje i sprawdza dane statystyczne dotyczące poszczególnych państw świata i Polski oraz przedstawia je w różnych formach,

• analizuje dane zawarte w różnych źródłach informacji geograficznej i wykonuje podstawowe obliczenia z nimi związane.

Strategie nauczania: odwrócona klasa

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu)

Materiały pomocnicze

BDL.stat.gov.pl, [online], dostępny w internecie: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start (dostęp 10.05.2021).

ClimateCharts.net, [online], dostępny w internecie: https://climatecharts.net/ (dostęp 10.05.2021).

Data.UN.org, [online], dostępny w internecie: https://data.un.org/ (dostęp 10.05.2021).

Data.WorldBank.org, [online], dostępny w internecie: https://data.worldbank.org/ (dostęp 10.05.2021).

Roczniki statystyczne GUS, [online], dostępny w internecie: https://stat.gov.pl/obszary‑tematyczne/roczniki‑statystyczne/ (dostęp 10.05.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi o zapoznanie się treściami zawartymi w części „Przeczytaj” i sporządzenie krótkiej notatki.

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy).

• Sprawdzenie zadania domowego.

• Dialog z uczniami mający na celu podsumowanie ostatniej lekcji.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat treści zawartych w części „Przeczytaj”. Prosi także uczniów o  wyszukanie w podręczniku (ewentualnie innych materiałach edukacyjnych) i w internecie przykładów źródeł informacji geograficznej.

• Następnie uczniowie w parach zapoznają się z grafiką interaktywną i wykonują do niej polecenia. Po zakończonej pracy chętni uczniowie udostępniają na ekranie wyniki swojej pracy. Nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

• Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne. Chętni prezentują swoje odpowiedzi na forum klasy, nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi uczniów.

Faza podsumowująca

• Chętne osoby wyświetlają na ekranie wybrane źródła informacji geograficznej (np. różne rodzaje wykresów). Pozostali uczniowie nazywają te źródła.

• Każdy z uczniów projektuje dla kolegi/koleżanki zadanie związane z pobraniem określonych danych, ich obróbką i prezentacją.

• Nauczyciel przypomina cele zajęć.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów, biorąc pod uwagę i ich możliwości i zaangażowanie na lekcji

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Wykonanie zadania od kolegi/koleżanki zaprojektowanego podczas fazy podsumowującej.

• Znalezienie innych źródeł geograficznych danych liczbowych.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może posłużyć w fazie realizacyjnej oraz podsumowującej, a także po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości) i przed lekcją (strategia odwróconej klasy). Może także znaleźć swoje zastosowanie na innych lekcjach, ponieważ kształtuje umiejętności gromadzenia, obróbki i przedstawiania różnych danych, zarówno fizyczno‑geograficznych, jak i społeczno‑ekonomicznych. Może zostać wykorzystana na lekcji z zakresu rozszerzonego poświęconej ilościowym i jakościowym metodom badań geograficznych (zakres rozszerzony: I. 1).