Scenariusz lekcji

Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Trawienie białek w przewodzie pokarmowym człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia, na czym polega trawienie enzymatyczne białek;

• wskazuje, w których odcinkach przewodu pokarmowego trawione są białka;

• opisuje etapy przemiany metabolicznej białek w układzie pokarmowym człowieka.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa kierowana;

• praca z e‑materiałem;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• grafika interaktywna;

• tablica interaktywna;

• duże arkusze papieru;

• kolorowe pisaki;

• kartki kolorowego papieru.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie nazw tych elementów układu pokarmowego, które biorą udział w trawieniu pokarmu, oraz określenie istoty procesu trawienia. Chętni uczniowie udzielają odpowiedzi.

2. Nauczyciel zadaje pytania: „W których odcinkach przewodu pokarmowego odbywa się trawienie białek?”, „Jak zbudowane są białka? Jakie monomery wchodzą w skład ich cząsteczki?”, „Czy trawienie białek następuje samorzutnie, czy za pomocą jakichś dodatkowych czynników?”.

3. Uczniowie ustalają odpowiedzi na pytania w parach, a następnie wypowiadają się na forum.

4. Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie celów lekcji z wprowadzenia do e‑materiału oraz określa kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli klasę na zespoły 2‑osobowe, a następnie każdej parze drogą losowania przydziela jedno z trzech zadań (A, B, C) oraz polecenia 1–2 do grafiki interaktywnej.

A. Opisz proces trawienia białek w żołądku. Uwzględnij substraty, enzymy katalizujące i produkty każdej reakcji oraz czynniki aktywujące proenzymy. Określ warunki, w jakich zachodzi proces trawienia białek w tym odcinku przewodu pokarmowego.

B. Opisz proces trawienia białek w dwunastnicy. Uwzględnij substraty, enzymy katalizujące i produkty każdej reakcji oraz czynniki aktywujące proenzymy. Określ warunki, w jakich zachodzi proces trawienia białek w tym odcinku przewodu pokarmowego.

C. Opisz proces trawienia białek w jelicie cienkim. Uwzględnij substraty, enzymy katalizujące i produkty każdej reakcji oraz czynniki aktywujące proenzymy. Określ warunki, w jakich zachodzi proces trawienia białek w tym odcinku przewodu pokarmowego.

2. Uczniowie w parach wykonują zadanie, korzystając z e‑materiału.

3. Po upływie wyznaczonego czasu pary łączą się w zespoły 6‑osobowe (A + B + C) i przygotowują wspólny plakat w formie mapy myśli ilustrujący etapy trawienia białek w układzie pokarmowym. Mapa myśli powinna zawierać wszystkie informacje o trawieniu białek, na które uczniowie mieli zwrócić uwagę, pracując w parach. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem prac uczniów, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości.

4. Przedstawiciele każdej grupy podczas sesji plakatowej prezentują pozostałym uczniom wyniki pracy, poddając je ocenie koleżeńskiej i wymieniając się z innymi wiedzą zdobytą podczas wykonywania zadań. W prezentacji wykorzystują odpowiedzi na polecenia 1 i 2 do grafiki interaktywnej.

5. Nauczyciel czuwa nad poprawnością merytoryczną wykonanego zadania, koryguje ewentualne błędy.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia interaktywne od 6 do 8, polegające na analizie doświadczenia badającego wpływ enzymów trawiennych na trawienie białek. Wyniki omawiają wraz z nauczycielem na forum klasy.

2. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania: „Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?”, „Co było łatwe, a co trudne?”.

3. Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.

Praca domowa

Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 1–5.

Dla chętnych: Wykonaj polecenie 3 do grafiki interaktywnej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej

Grafikę interaktywną należy wykorzystać w fazie realizacyjnej lekcji; nawiązuje do niej również zadanie domowe dla chętnych uczniów. Dodatkowo grafika może być wykorzystana na lekcjach: Wchłanianie i transport substancji pokarmowych w jelicie oraz Rola jelita grubego w procesach trawiennych.