Dla nauczyciela

Scenariusz lekcji

Autor: Alicja Kasińska

Przedmiot: biologia

Temat: Trawienie białek w przewodzie pokarmowym człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
V. Budowa i fizjologia człowieka.
2. Odżywianie się. Uczeń:
4) przedstawia proces trawienia poszczególnych składników pokarmowych w przewodzie pokarmowym człowieka; planuje i przeprowadza doświadczenie sprawdzające warunki trawienia skrobi;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
1) Odżywianie się. Uczeń:
f) przedstawia proces trawienia poszczególnych składników pokarmowych w przewodzie pokarmowym człowieka; planuje i przeprowadza doświadczenie sprawdzające warunki trawienia skrobi,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia, na czym polega trawienie enzymatyczne białek;

  • wskazuje, w których odcinkach przewodu pokarmowego trawione są białka;

  • opisuje etapy przemiany metabolicznej białek w układzie pokarmowym człowieka.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm;

  • problemowa.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa kierowana;

  • praca z e‑materiałem;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • grafika interaktywna;

  • tablica interaktywna;

  • duże arkusze papieru;

  • kolorowe pisaki;

  • kartki kolorowego papieru.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

  1. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie nazw tych elementów układu pokarmowego, które biorą udział w trawieniu pokarmu, oraz określenie istoty procesu trawienia. Chętni uczniowie udzielają odpowiedzi.

  2. Nauczyciel zadaje pytania: „W których odcinkach przewodu pokarmowego odbywa się trawienie białek?”, „Jak zbudowane są białka? Jakie monomery wchodzą w skład ich cząsteczki?”, „Czy trawienie białek następuje samorzutnie, czy za pomocą jakichś dodatkowych czynników?”.

  3. Uczniowie ustalają odpowiedzi na pytania w parach, a następnie wypowiadają się na forum.

  4. Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie celów lekcji z wprowadzenia do e‑materiału oraz określa kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

  1. Nauczyciel dzieli klasę na zespoły 2‑osobowe, a następnie każdej parze drogą losowania przydziela jedno z trzech zadań (A, B, C) oraz polecenia 1–2 do grafiki interaktywnej.

A. Opisz proces trawienia białek w żołądku. Uwzględnij substraty, enzymy katalizujące i produkty każdej reakcji oraz czynniki aktywujące proenzymy. Określ warunki, w jakich zachodzi proces trawienia białek w tym odcinku przewodu pokarmowego.

B. Opisz proces trawienia białek w dwunastnicy. Uwzględnij substraty, enzymy katalizujące i produkty każdej reakcji oraz czynniki aktywujące proenzymy. Określ warunki, w jakich zachodzi proces trawienia białek w tym odcinku przewodu pokarmowego.

C. Opisz proces trawienia białek w jelicie cienkim. Uwzględnij substraty, enzymy katalizujące i produkty każdej reakcji oraz czynniki aktywujące proenzymy. Określ warunki, w jakich zachodzi proces trawienia białek w tym odcinku przewodu pokarmowego.

  1. Uczniowie w parach wykonują zadanie, korzystając z e‑materiału.

  2. Po upływie wyznaczonego czasu pary łączą się w zespoły 6‑osobowe (A + B + C) i przygotowują wspólny plakat w formie mapy myśli ilustrujący etapy trawienia białek w układzie pokarmowym. Mapa myśli powinna zawierać wszystkie informacje o trawieniu białek, na które uczniowie mieli zwrócić uwagę, pracując w parach. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem prac uczniów, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości.

  3. Przedstawiciele każdej grupy podczas sesji plakatowej prezentują pozostałym uczniom wyniki pracy, poddając je ocenie koleżeńskiej i wymieniając się z innymi wiedzą zdobytą podczas wykonywania zadań. W prezentacji wykorzystują odpowiedzi na polecenia 1 i 2 do grafiki interaktywnej.

  4. Nauczyciel czuwa nad poprawnością merytoryczną wykonanego zadania, koryguje ewentualne błędy.

Faza podsumowująca

  1. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia interaktywne od 6 do 8, polegające na analizie doświadczenia badającego wpływ enzymów trawiennych na trawienie białek. Wyniki omawiają wraz z nauczycielem na forum klasy.

  2. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania: „Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?”, „Co było łatwe, a co trudne?”.

  3. Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia.

Praca domowa

Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 1–5.

Dla chętnych: Wykonaj polecenie 3 do grafiki interaktywnej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej

Grafikę interaktywną należy wykorzystać w fazie realizacyjnej lekcji; nawiązuje do niej również zadanie domowe dla chętnych uczniów. Dodatkowo grafika może być wykorzystana na lekcjach: Wchłanianie i transport substancji pokarmowych w jelicie oraz Rola jelita grubego w procesach trawiennych.

Sprawdź się