SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Największe slumsy świata

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy i rozszerzony, klasa II

PODSTAWA PROGRAMOWA

Zakres podstawowy

XIII. Człowiek a środowisko geograficzne – konflikty interesów: wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie smogu, inwestycji hydrologicznych na środowisko geograficzne, rolnictwa, górnictwa i turystyki na środowisko geograficzne, transportu na warunki życia i degradację środowiska przyrodniczego, wpływu zagospodarowania miast i wsi na krajobraz kulturowy, konflikt interesów człowiek – środowisko, procesy rewitalizacji i działania proekologiczne.

Uczeń:

7. analizuje przykłady degradacji krajobrazu kulturowego miast i terenów wiejskich, wyjaśnia rolę planowania przestrzennego w jego kształtowaniu i ochronie oraz wskazuje możliwości działań własnych, służących ochronie krajobrazów kulturowych Polski.

Zakres rozszerzony

VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.

Uczeń:

5. wyróżnia fazy urbanizacji oraz charakteryzuje procesy metropolizacji;

6. identyfikuje funkcje, typy fizjonomiczne miast i formy zespołów miejskich na świecie, wiąże typy fizjonomiczne miast z kręgami cywilizacyjnymi oraz poziomem rozwoju gospodarczego państw.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje slumsy i omawia ich historię,

• wyjaśnia genezę slumsów,

• opisuje największe slumsy świata,

• projektuje działania, które należy podjąć w celu poprawy jakości życia w slumsach.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: blended learning, IBSE, flipped classroom, metaplan

Formy zajęć: praca w grupach, w zespole klasowym

Środki dydaktyczne: e‑materiał, w zależności od wyposażenia: komputer, projektor multimedialny, tablety, tablica multimedialna, arkusze papieru, pisaki, karty pracy

Materiały pomocnicze:

Mike Davis, Planeta slumsów, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2009.

Karta pracy dla ucznia do samodzielnego wypełnienia 

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z blokiem tekstowym e‑materiału oraz zebrać informacje o największych slumsach świata uwzględnionych w grafice interaktywnej.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do lekcji poprzez krótkie przypomnienie/omówienie pojęć: „miasto”, „urbanizacja”, „slums” oraz czynników decydujących o ich rozmieszczeniu – krótka pogadanka nauczyciela w interakcji z uczniami.

Faza realizacyjna

• Omówienie przez nauczyciela zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest przygotowanie metaplanu ilustrującego zależności przyczynowo‑skutkowe, prowadzące do powstania slumsów w wielkich miastach świata.

• Podział uczniów na grupy - nauczyciel określa ich liczebność i skład osobowy, wskazuje liderów grup, których zadaniem będzie prezentacja wyników pracy grupy (alternatywnie grupa uczniów wyłania lidera).

• Prezentacja całości lub części audiobooka zawierającego informacje o genezie i historii slumsów w różnych częściach świata; w trakcie odsłuchiwania nagrania uczniowie prowadzą notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela).

• Zgłaszanie przez uczniów pytań i wątpliwości po wysłuchaniu audiobooka, wyjaśnienia nauczyciela.

• Prezentacja grafiki interaktywnej przedstawiającej największe slumsy świata; nauczyciel omawia poszczególne slumsy i występujące w nich problemy, prowadząc pogadankę w interakcji z uczniami, uczniowie wprowadzają ewentualne uzupełnienia, korzystając z samodzielnie pozyskanych przed lekcją informacji.

• Praca w grupach (dyskusja, burza mózgów) polegająca na wykonaniu poleceń do audiobooka i grafiki interaktywnej – każda grupa opracowuje jedno polecenie wskazane przez nauczyciela; po zakończeniu pracy liderzy grup udzielają odpowiedzi na pytania zawarte w poleceniach; pozostali uczniowie wprowadzają uzupełnienia, prezentują swoje pomysły lub podważają zasadność podanych informacji; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi; proponowana kolejność dyskutowanych zagadnień:

  • geneza slumsów,

  • cechy slumsów,

  • lokalizacja slumsów,

  • poprawa jakości życia w slumsach.

• Dyskusja na forum klasy nad poszczególnymi zagadnieniami uwzględnionymi w poleceniach do e‑materiał, prowadząca do określenia związków przyczynowo‑skutkowych, dotyczących powstania i rozwoju slumsów; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia, zadaje pytania pomocnicze.

• Praca w grupach nad stworzeniem metaplanu (w postaci plakatu lub w programie komputerowym) będącego graficznym podsumowaniem dyskusji i prezentacja na forum klasy.

• Podsumowanie przez nauczyciela wyników dyskusji i ocena przygotowanych przez uczniów metaplanów.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności uczniów pod względem ich możliwości i zaangażowania w lekcję.

• Przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Praca pisemna: Na podstawie dostępnych źródeł wiedzy oceń, czy w Polsce występują miejsca występowania slumsów. Jaka jest ich geneza? Zaproponuj sposoby eliminacji slumsów.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarte w e‑materiale audiobook i grafika interaktywna mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego, dotyczącego problemów społecznych, urbanizacji, zagospodarowania miast i wsi. Będą przydatne także podczas innych lekcji z bloków tematycznych, dotyczących związków i zależności między działalnością człowieka a środowiskiem przyrodniczym. Mogą także uwrażliwić ucznia na problemy społeczne. (Profil rozszerzony: XV.10 i XXIII.1;
profil podstawowy: VII.7).