Autor: Krzysztof Kowaluk

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: O państwie opiekuńczym

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

11) analizuje kwestię pojmowania równości, wolności i sprawiedliwości w różnych nurtach myśli politycznej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia cechy kapitalizmu, które były przedmiotem krytyki.

• wyjaśnia krytykę kapitalizmu z różnych pozycji ideologicznych.

• definiuje pojęcia luddyzmu, czartyzmu i marksizmu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Nauczyciel wygłasza wprowadzenie do zajęć. Zwraca uwagę na historyczne uwarunkowania powstania idei państwa opiekuńczego. Wymienia różne rodzaje socjalnego modelu państwa oraz problemy związane z ich funkcjonowaniem.

2. Nauczyciel przedstawia przedmiot i cele zajęć.

Faza realizacyjna

1. Rozpoczynają się przygotowania do debaty oksfordzkiej na temat: „Czy współczesna Polska jest państwem opiekuńczym?”. Uczniowie wybierają osobę prowadzącą oraz sekretarza obrad. Zwolennicy tezy, że Polska jest takim krajem, siadają po jednej stronie klasy, zwolennicy tezy przeciwnej – po drugiej. Nauczyciel przypomina zasady dyskusji i poucza osobą prowadzącą o obowiązku ich pilnowania.

2. Odbywa się debata. Głos zabierają na zmianę przedstawiciele jednej i drugiej frakcji. Debata kończy się przeprowadzeniem głosowania. Jego przedmiotem jest pytanie postawione w tytule debaty. Sekretarz obrad zlicza głosy, osoba prowadząca ogłasza werdykt.

3. Nauczyciel przedstawia swoje uwagi dotyczące zakończonej dyskusji. Prezentuje argumenty obu stron, które powinny zostać użyte w toku dyskusji. Ocenia pracę osoby prowadzącej obrady.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel zwraca uwagę na współczesne wyzwania, przed jakimi stoją współczesne państwa opiekuńcze. Przywołuje takie pojęcia, jak: globalizacja, automatyzacja, deindustrializacja oraz flexicurity.

2. Uczniowie oglądają film nr 2 i samodzielnie wykonują ćwiczenia do niego. Następnie w parach porównują swoje odpowiedzi.

Praca domowa:

Uczniowie oglądają film nr 1 oraz wykonują załączone do niego polecenia.

Materiały pomocnicze:

Sławimir Czech, Państwo opiekuńcze a rozwoj i instytucje gospodarki, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” nr 211, 2015 r.

Państwo opiekuńcze. Idea zapewnienia powszechnego dobrobytu, ideologia.pl.

Kamil Lirski, Państwo opiekuńcze, lewica.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Filmy mogą zostać wykorzystane przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć w charakterze podsumowania.