Autor: Zuzanna Szewczyk

Przedmiot: biologia

Temat: Cykl jajnikowy i menstruacyjny – przebieg i kontrola hormonalna

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz, czym jest cykl jajnikowy, uwzględniając współdziałanie hormonów przysadki i jajników.

• Opiszesz przebieg cyklu menstruacyjnego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• dyskusja;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza grafiki interaktywnej;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• 8 arkuszy papieru A2, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie przed lekcją zapoznają się z e‑materiałem dotyczącym cyklu miesiączkowego kobiety.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel, odwołując się do wiedzy uczniów zdobytej podczas przygotowania się do lekcji, zadaje pytania: „Jak przebiega cykl miesiączkowy u kobiet?”, „Jakie hormony kontrolują przebieg kobiecego cyklu miesięcznego?”.

2. Prowadzący prosi uczniów, aby zastanowili się przez chwilę i zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpali pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by porównali poszczególne fazy cyklu rozrodczego kobiety, zwracając uwagę na poziomy hormonów.

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w treść poleceń nr 1 i 2 do grafiki interaktywnej. Uczniowie wykonują je w parach, a następnie porównują swoje rozwiązanie z innym zespołem.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i prosi ich, by opierając się na e‑materiale, opracowali mapę myśli dotyczącą przydzielonych zagadnień:

   • grupa I i II: cykl jajnikowy;

   • grupa III i IV: cykl maciczny.

4. Grupy otrzymują po dwa arkusze papieru A2 i na jednym z nich sporządzają mapę myśli. Następnie wybierają po dwóch ekspertów, którzy najlepiej opanowali otrzymane zagadnienia. Eksperci zamieniają się grupami (I z III, II z IV) i przekazują zdobytą wiedzę. Uczniowie z drugiej grupy robią na drugim arkuszu notatki w formie mapy myśli, porządkując informacje przekazywane przez eksperta. Po upływie wyznaczonego czasu eksperci wracają do swoich grup.

5. Grupy prezentują wyniki swojej pracy, nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, koryguje ewentualne błędy.

6. Uczniowie w czteroosobowych grupach wykonują ćwiczenia nr 7 (dotyczące występowania menopauzy u kobiet) i 8 (dotyczące wpływu hormonu luteinizującego na wyciszanie dodatniego sprzężenia zwrotnego w cyklu jajnikowym), a po upływie wyznaczonego czasu dyskutują nad poprawnymi rozwiązaniami.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie odczytują pytania zapisane na początku lekcji i udzielają na nie odpowiedzi.

2. Nauczyciel ocenia zaangażowanie uczniów podczas zajęć.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 6.

Materiały pomocnicze:

Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

Grafika interaktywna może również zostać wykorzystana w fazie podsumowującej lekcję. Można jej także użyć na lekcji Cykl rozrodczy u kobiet.