Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: „Wojna na górze” i rozpad obozu solidarnościowego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie pojęcia „wojny na górze”;

• omawia przyczyny rozpadu obozu solidarnościowego w 1990 r.;

• tłumaczy różnice w wizjach Polski kreślonych przez przeciwstawne obozy;

• opisuje związek między wyborami prezydenckimi w 1990 r. a konfliktem w obozie solidarnościowym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca, aby uczniowie przypomnieli sobie wiadomości dotyczące obrad Okrągłego Stołu, wyborów w 1989 r. i rozpadu systemu komunistycznego w Polsce.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat lekcji, a także cele zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.

2. Prowadzący poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć? W ten sposób uczniowie formułują obowiązujące ich kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel poleca, aby wybrana osoba (albo ochotnik) przypomniała najważniejsze wydarzenia, które doprowadziły do rozpadu systemu komunistycznego w Polsce. W razie konieczności uzupełnia odpowiedź ucznia o istotne informacje.

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Z czym kojarzy wam się określenie „wojna na górze”? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje. Nauczyciel wskazuje, że określenie to utrwaliło się na początku lat 90. XX w., gdy w Polsce doszło do napięć wewnątrz zwycięskiego obozu solidarnościowego, a następnie do konfliktu, który doprowadził do jego rozpadu.

3. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel prosi, aby uczniowie podzielili się na cztero- lub pięcioosobowe grupy, w których będą wykonywać polecenia. Następnie odtwarza pierwszy z filmów i poleca, by uczniowie w grupach wykonali polecenie 2: wyjaśnili, o jaką przyszłość i wizję Polski spierali się działacze obozu solidarnościowego. Przedstawiciel wskazanej grupy udziela odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą się do niej odnosić. Następnie nauczyciel odtwarza drugi film. Po jego zakończeniu prosi, aby uczniowie wykonali polecenie 4: „Wymień przyczyny rozpadu obozu solidarnościowego przywołane przez eksperta. Którą z nich uznajesz za najważniejszą? Uzasadnij odpowiedź”. Wybrana osoba notuje propozycje podawane przez uczniów na tablicy. Uczniowie dyskutują o przyczynach, argumentują swoje wybory.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie 2 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

5. Nauczyciel wyświetla uczestnikom zajęć ćwiczenie 6. Uczniowie tym razem pracują w parach. Ustalają wspólne stanowisko i wskazują wybraną odpowiedź, używając telefonów lub komputerów. Nauczyciel kontroluje wyniki pracy uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Na zakończenie nauczyciel może ocenić pracę grup uczniowskich.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 5 i 7 z sekcji „Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj ćwiczenie 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

A. Dudek, Historia polityczna Polski 1989–2009, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2016.

Ł. Bertram, Z etosu w politykę, w: „Karta” 82/2015.

W. Roszkowski, Historia Polski 1914–1991, PWN, Warszawa 1992.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z filmami edukacyjnymi, aby przygotować się do późniejszej pracy. Wówczas w trakcie fazy realizacyjnej wybrane osoby przedstawiają najważniejsze informacje, uczniowie wykonują polecenia oraz ćwiczenia interaktywne.