Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Sierpień 1980 i Solidarność

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia genezę NSZZ „Solidarność”;

• analizuje postulaty Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego;

• wymienia osoby zaangażowane w działalność MKS.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Sierpień 1980 i Solidarność”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimediami (filmami) w sekcji „Film” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Nauczyciel poleca uczniom, aby przygotowali prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” i filmach, aby w fazie realizacyjnej przedstawić ją na forum klasy.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Omawia cele lekcji.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Wskazani przed lekcją uczniowie prezentują i omawiają efekty swojej pracy. Nauczyciel oraz inni uczniowie zadają pytania prezentującym, w razie potrzeby uzupełniają ich wypowiedzi.

2. Praca z drugim multimedium („Linia chronologiczna + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem i wykonują polecenie nr 2: „Przeanalizuj postulaty Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, wyjaśnij, które z nich miały charakter polityczny, które ekonomiczny, a które społeczny. Z czego wynikały takie żądania?”. Tworzą notatkę w formie mapy myśli, w której od centralnego punktu (Postulaty MKS) odchodzą trzy odgałęzienia (o charakterze politycznym, o charakterze społecznym, o charakterze ekonomicznym). Wybrana osoba albo ochotnik przedstawia swoją propozycję odpowiedzi, następuje jej wspólna weryfikacja na forum klasy.

3. Nauczyciel, nawiązując do polecenia 3, zadaje uczniom pytanie: W jaki sposób komunistyczne władze opisywały postulaty oraz działania opozycji solidarnościowej? Jakie były cele stosowania takiego przekazu przez stronę rządową? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje, krótko dyskutują.

4. Nauczyciel udostępnia uczniom za pomocą rzutnika lub tablicy interaktywnej ćwiczenie 1 z sekcji „Linia chronologiczna + Sprawdź się”, a po jego wykonaniu – ćwiczenie 2. Uczniowie pracują indywidualnie. Po zalogowaniu się na telefonie, tablecie lub komputerze przystępują do wykonania zadania. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i rezultaty. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć i pracę uczniów, ocenia przedstawione prezentacje uczniowskie.

Praca domowa:

1. Wróć do filmów w sekcji „Film” i wykonaj dołączone do nich polecenia.

Materiały pomocnicze:

Sprawy gospodarcze w dokumentach pierwszej Solidarności, t. 1, 16 sierpnia 1980 – 30 czerwca 1981, wybór, wstęp i oprac. J. Luszniewicz, A. Zawistowski, IPN, Warszawa 2008.

W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2000, Warszawa 2001.

W. Fijałkowski, Milicja Obywatelska i Służba Bezpieczeństwa w województwie wrocławskim w latach 1945–1987, Wrocław 1989.

J. Kuroń, Autobiografia, Warszawa 2009.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać nagrania filmowe oraz informacje zawarte w linii chronologicznej do przygotowania się do lekcji powtórzeniowej.