Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Śmiech jako narzędzie literackie
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
Wykaże obecność trzech rodzajów komizmu (postaci, sytuacyjnego i słownego) we wskazanych tekstach;
wyjaśni, jakimi środkami został ten komizm uzyskany;
ułoży plan wystąpienia na podany temat.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Przybliżenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.
Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”. Następnie przygotowują mapę myśli związaną ze śmiechem i komizmem. Może powstać jedna wspólna mapa narysowana na tablicy.
Uczniowie zostają podzieleni na 3 zespoły. Każdy pracuje z innymi materiałami. Zanim rozpoczną pracę, zapoznają się z prezentacją oraz fragmentami utworów w sekcji „Przeczytaj”.
- Zespół I - ćwiczenia 1, 2, 5, 7 „Sprawdź się”,
- Zespół II - ćwiczenia 4, 5, 6 „Sprawdź się”,
- Zespół III - polecenie 1 z prezentacji multimedialnej, ćwiczenie 8 „Sprawdź się”.
W ramach podsumowania działań cały zespół klasowy układa wspólnie plan wystąpienia na temat: „Śmiech jako broń przeciwko niesprawiedliwości społecznej”. Odwołuje się w nim do Rozmów Salomona z Marchołtem, Żywota Ezopa Fryga i Sowiźrzała krotochwilnego.
Faza podsumowująca:
Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.
Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i pyta uczniów, co zapamiętali z lekcji. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.
- Jakie wyróżniamy typy komizmu?
- Dlaczego śmiech można nazwać narzędziem literackim?
Praca domowa:
W liczącym co najmniej 120 słów tekście wyjaśnij, jaki typ komizmu występuje w zamieszczonych w pracy domowej w sekcji „Sprawdź się” fragmentach Żywota Ezopa Fryga... i Sowiźrzała krotochwilnego. Uzasadniając swój wybór, wskaż środki użyte przez autorów obu dzieł do wywołania śmiechu czytelników.
Materiały pomocnicze:
Aleksander Główczewski, Komizm w literaturze, Toruń 2013.
Teresa Michałowska, Komizm, [w:] Słownik literatury staropolskiej (Średniowiecze – Renesans – Barok), red. T. Michałowska, Wrocław 1990.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.