Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Przestrzeń oraz trudne relacje w Ziemi obiecanej Andrzeja Wajdy

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

• dowie się, jakie główne zmiany w stosunku do pierwowzoru literackiego wprowadził Andrzej Wajda;

• zapozna się z przestrzenią opisaną w Ziemi obiecanej i ukazaną w filmie;

• zanalizuje relacje między filmem a innymi dziedzinami sztuki, takimi jak muzyka oraz malarstwo;

• scharakteryzuje funkcję, jaką przypisuje Wajda poszczególnym przestrzeniom ukazanym w filmie;

• opisze stosunek bohaterów do religii i funkcje, jakie pełni przedstawienie tych relacji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie przed zajęciami zapoznają się z filmem Andrzeja Wajdy Ziemia obiecana. Na tej podstawie przygotowują prezentację (w dowolnej formie) uwzględniającą następujące elementy:
   - tytuł,
   - reżyseria i scenariusz,
   - odtwórcy głównych ról,
   - muzyka,
   - najważniejsze nagrody,
   - opinia o obejrzanym filmie.

2. Uczniowie przypominają sobie, czym jest kapitalizm i jak został odzwierciedlony w filmie Wajdy.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel rozmawia z  uczniami na temat rodzącego się w  XIX wieku na ziemiach polskich kapitalizmu. Chętna osoba przypomina definicję kapitalizmu – system gospodarczy, który opiera się na prywatnej własności środków produkcji oraz na swobodnym obrocie dobrami w ramach rynku. Uczniowie, w oparciu o własną wiedzę, powinni wymienić zalety i wady kapitalizmu.

2. Uczniowie, korzystając z telefonów z dostępem do internetu, wyszukują fotografie XIX‑wiecznych miast, fabryk. Przybliża im to kontekst miasta ukazanego w filmie.

Faza realizacyjna:

1. Chętne osoby prezentują prace, które wykonały przed lekcją. Następnie określają czas i miejsce akcji, krótko przypominają najważniejsze momenty filmu.

2. Tytuł nawiązuje do tradycji biblijnej, czyli czyli Kanaan - miejsce obiecane Żydom przez Boga, do którego Mojżesz prowadził ich przez czterdzieści lat. W  tekście Reymonta ziemią obiecaną jest Łódź, do której przybywało mnóstwo ludzi w nadziei na wzbogacenie się. Oczywiście było to często niemożliwe, tytuł jest więc ironiczny.

3. Uczniowie po zapoznaniu z się z tekstem głównym oraz po odsłuchaniu audiobooka uzasadniają wprowadzenie zmian fabularnych w filmie wobec pierwowzoru literackiego. Przypominają sobie również wydarzenia Marca '68 i wyjaśniają, dlaczego ukazanie relacji polsko‑żydowskich było tak ważne dla reżysera.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Scharakteryzuj funkcję, jaką przypisuje Wajda poszczególnym przestrzeniom ukazanym w filmie.

Materiały pomocnicze:

• https://culture.pl/pl/dzielo/ziemia‑obiecana‑rez‑andrzej‑wajda

• https://wfdif.online/strefa‑vod/fabu%C5%82a/ziemia‑obiecana/

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.