Dla nauczyciela
Autorki: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Bożena Święch
Przedmiot: Język polski
Temat: Artyśći na ulicę!
, czyli o postulatach polskich futurystów
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
charakteryzuje postulaty polskich i włoskich futurystów,
redaguje fragment manifestu przeciwko sztuce futurystycznej,
analizuje wiersz Brunona Jasieńskiego But w butonierce,
uzasadnia, że wiersze analizowane w czasie lekcji spełniają założenia poetyki futurystów,
porządkuje swoje wiadomości na temat ugrupowań poetyckich dwudziestolecia międzywojennego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj” oraz z zamieszczoną w e‑materiale prezentacją multimedialną.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy dwa obrazy: np. zdjęcie samochodu marki Bugatti popularnego na początku XX wieku oraz zdjęcie rzeźby Nike z Samotraki. Nauczyciel prosi uczniów o wypowiedzi, w których uzasadnią, czy osiągnięcie techniki, jakim jest samochód widoczny na zdjęciu, można nazwać dziełem sztuki.
Wypowiedzi uczniów nauczyciel podsumowuje cytatem z manifestu Marinettiego i podaje cel lekcji. „Samochód wyścigowy ze swoim pudłem zdobnym w wielkie rury podobne do wężów o ognistym oddechu... ryczący samochód, który zdaje się pędzić po taśmie karabinu maszynowego, jest piękniejszy od Nike z Samotraki”.
Faza realizacyjna:
Uczniowie pracują w 4 zespołach zadaniowych:
Grupa I. Porównuje postulaty polskich i włoskich futurystów. Uczniowie wykorzystują materiał z sekcji „Przeczytaj” oraz treści z prezentacji multimedialnej, wykonują polecenie 2 towarzyszące prezentacji oraz ćwiczenie 4 z sekcji „Sprawdź się”.
Grupa II. Analizuje wiersz But w butonierce, korzysta z wprowadzenia do e‑materiału oraz slajdu 12 prezentacji multimedialnej. Uczniowie wykonują ćwiczenie 5 z sekcji „Sprawdź się”.
Grupa III. Redaguje manifest negujący sztukę futurystyczną. Uczniowie korzystają z ćwiczenia 8 zamieszczonego w sekcji „Sprawdź się”.
Grupa IV. Analizuje zamieszczone w prezentacji wiersze Tytusa Czyżewskiego: Ballada o Koci kelnerce, Lalka oraz wiersz Stanisława Młodożeńca W cyrku. Zadaniem zespołu jest udowodnienie akustyczności futurystycznych wierszy i prymatu brzmienia nad znaczeniem. Uczniowie przygotowują wypowiedź na temat eksperymentów słownych i gry językowej w wierszach. Grupa korzysta ze slajdów prezentacji multimedialnej 9, 10, 11 oraz z materiału sekcji „Przeczytaj”.
Wszystkie grupy prezentują na forum klasy efekty swojej pracy. Uczniowie zadają pytania koleżankom i kolegom, jeśli w prezentacjach przygotowanych przez zespoły coś nie było dla nich jasne, lub proszą o uzupełnienie.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi, aby uczniowie podchodzili do tablicy i uzupełniali kolumny tabeli. W ten sposób podsumowują wiadomości zdobyte w czasie lekcji i porządkują swoją wiedzę o ugrupowaniach poetyckich dwudziestolecia międzywojennego.
Ugrupowanie | Przedstawiciele | Tematy wierszy | Język poetyckich |
Futuryzm | |||
Skamander | |||
Awangarda Krakowska |
Praca domowa:
Nauczyciel formułuje polecenie pracy domowej do wyboru.
a. Wybierz dowolny wiersz Brunona Jasieńskiego i wskaż w nim cechy poezji futurystycznej.
b. Zinterpretuj wiersz Stanisława Młodożeńca XX wiek i udowodnij, że entuzjazm poety powodują osiągnięcia i wynalazki, dzięki którym można zapanować nad czasem i przestrzenią.
Materiały pomocnicze:
Artur Hutnikiewicz, Od czystej formy do literatury faktu – główne teorie i programy literackie XX stulecia, Warszawa 1995.
Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, oprac. Z. Jarosiński, H. Zaworska, wybór H. Zaworska, Kraków 1978.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.