Dla nauczyciela
Autor: Jolanta Loritz‑Dobrowolska
Przedmiot: biologia
Temat: Różnorodność i skład soku komórkowego
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
identyfikuje składniki soku komórkowego;
charakteryzuje funkcje i znaczenie poszczególnych składników soku komórkowego;
podaje przykłady zastosowania składników soku komórkowego w życiu codziennym.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
IBSE (nauczanie przez dociekanie naukowe);
strategia eksperymentalno‑obserwacyjna;
pokaz;
nauczanie wyprzedzające.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona lekcja;
burza mózgów;
ćwiczenia laboratoryjne;
praca z mapą myśli;
ćwiczenia przedmiotowe.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
dwie łyżki kłącza z korzeniami mydlnicy lekarskiej (Saponaria officinalis) oraz szklanka wrzątku do zrobienia naparu;
ziemniak surowy i ugotowany;
zabrudzona (np. ziemią) ściereczka;
fakultatywnie: świeży korzeń i pęd mniszka (Taraxacum officinale), pęd glistnika jaskółczego ziela (Chelidonium majus) do obserwacji soku mlecznego.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel zadaje pytanie: „Czy ludzie korzystają z soku komórkowego roślin?”. Uczniowie udzielają swobodnych wypowiedzi.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel, odnosząc się do e‑materiału, pyta uczniów, co można wykazać za pomocą przyniesionych przez nich ziemniaków i naparu z korzenia mydlnicy.
Nauczyciel przeprowadza badanie właściwości zmydlających mydnicy. Uczniowie zapisują obserwacje, po czym wybrane osoby prezentują swoje wnioski.
Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy i przeprowadzają badanie właściwości oksydazy polifenolowej (załącznik nr 2).
Faza podsumowująca:
Nauczyciel wraca do pytania z początku lekcji: „Czy ludzie korzystają z soku komórkowego roślin?”. Wskazane osoby udzielają odpowiedzi, a swoje uzasadnienia opierają na konkretnych przykładach.
Uczniowie analizują mapę myśli przedstawiającą składniki soku komórkowego wykorzystywane przez człowieka i wykonują polecenie nr 2.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenie interaktywne nr 8.
Wykonaj w domu badanie właściwości zmydlających mydlnicy według instrukcji zawartek w załączniku 1.
Materiały pomocnicze:
Instrukcje do badań i obserwacji:
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy myśli:
Nauczyciel może wykorzystać mapę myśli w fazie wstępnej lekcji, aby wprowadzić uczniów w temat zajęć. Mapa myśli będzie przydatnym narzędziem na lekcji o budowie komórki roślinnej.