Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Obliczenia mas molowych związków chemicznych – ćwiczenia

Grupa odbiorcza: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

2) odczytuje w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie oblicza masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych wzorach lub nazwach.

Zakres rozszerzony

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

2) odczytuje w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie oblicza masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych wzorach lub nazwach.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wskazuje masy molowe pierwiastków;

• oblicza masy molowe związków chemicznych;

• wyznacza liczbę moli substancji chemicznych na podstawie ich masy i odwrotnie.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źrółowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• film samouczek;

• technika zdań podsumowujących.

Forma pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami/smartfony/tablety z dostępem do Internetu;

• podręczniki tradycyjne;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica i kreda, marker.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel pyta uczniów: „Co oznacza pojęcie mol? Ile wynosi liczba Avogadro? Czym jest masa molowa? Jaka jest masa molowa tlenu atomowego, a jaka tlenu cząsteczkowego”?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęć: masa atomowa/masa molowa.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jak obliczyć masę molową związku chemicznego? Chętni uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie. Jeżeli jest trudność w udzieleniu odpowiedzi, nauczyciel odsyła uczniów do analizy treści w e‑materiale, po czym uczniowie udzielają odpowiedzi.

2. Nauczyciel wyświetla film samouczek – obliczenia na podstawie wzorów, nazw i odczytywania potrzebnych danych z układu okresowego.

3. Nauczyciel podaje kilka przykładów związków chemicznych i uczniowie wspólnie z nauczycielem analizują je – obliczają masy molowe.

4. Uczniowie analizują w parach ćwiczenia 1‑5 zawarte w e‑materiale. Nauczyciel ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

5. Prowadzący zajęcia rozdaje uczniom karty pracy. Uczniowie rozwiązują zadania. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie zapisują rozwiązania na tablicy. Pozostali uczniowie i nauczyciel dokonują ich weryfikacji pod względem poprawności.

6. Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy i każdej z grup podaje po 10 przykładów na obliczenie masy molowej. Uczniowie rozwiązują przykłady, a następnie wymieniają się kartami w celu sprawdzenia poprawności rozwiązań.

7. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: czym jest masa atomowa, a czym masa molowa? Co to jest liczba Avogadra i ile wynosi? Jak oblicza się masy molowe jonów (kationów i anionów)?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może być wykorzystany w trakcie lekcji oraz jako pomoc przy odrabianiu zadania domowego. Pomoże również utrwalić zdobytą wiedzę. Uczniowie nieobecni na lekcjach oglądający film mogą uzupełnić swoje braki.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Czym jest masa atomowa, a czym masa molowa?

• Co to jest liczba Avogadra i ile wynosi?

• Jak oblicza się masy molowe jonów (kationów i anionów)?

2. Karta pracy ucznia: