Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak
Przedmiot: chemia
Temat: Obliczenia mas molowych związków chemicznych – ćwiczenia
Grupa odbiorcza: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa
Zakres podstawowy
I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:
2) odczytuje w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie oblicza masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych wzorach lub nazwach.
Zakres rozszerzony
I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:
2) odczytuje w układzie okresowym masy atomowe pierwiastków i na ich podstawie oblicza masę molową związków chemicznych (nieorganicznych i organicznych) o podanych wzorach lub nazwach.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wskazuje masy molowe pierwiastków;
oblicza masy molowe związków chemicznych;
wyznacza liczbę moli substancji chemicznych na podstawie ich masy i odwrotnie.
Strategie nauczania:
asocjacyjna.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
dyskusja dydaktyczna;
analiza materiału źrółowego;
ćwiczenia uczniowskie;
film samouczek;
technika zdań podsumowujących.
Forma pracy:
praca zbiorowa;
praca w parach;
praca w grupach;
praca indywidualna.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami/smartfony/tablety z dostępem do Internetu;
podręczniki tradycyjne;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
rzutnik multimedialny;
tablica interaktywna/tablica i kreda, marker.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel pyta uczniów: „Co oznacza pojęcie mol? Ile wynosi liczba Avogadro? Czym jest masa molowa? Jaka jest masa molowa tlenu atomowego, a jaka tlenu cząsteczkowego”?
Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęć: masa atomowa/masa molowa.
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jak obliczyć masę molową związku chemicznego? Chętni uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie. Jeżeli jest trudność w udzieleniu odpowiedzi, nauczyciel odsyła uczniów do analizy treści w e‑materiale, po czym uczniowie udzielają odpowiedzi.
Nauczyciel wyświetla film samouczek – obliczenia na podstawie wzorów, nazw i odczytywania potrzebnych danych z układu okresowego.
Nauczyciel podaje kilka przykładów związków chemicznych i uczniowie wspólnie z nauczycielem analizują je – obliczają masy molowe.
Uczniowie analizują w parach ćwiczenia 1‑5 zawarte w e‑materiale. Nauczyciel ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.
Prowadzący zajęcia rozdaje uczniom karty pracy. Uczniowie rozwiązują zadania. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie zapisują rozwiązania na tablicy. Pozostali uczniowie i nauczyciel dokonują ich weryfikacji pod względem poprawności.
Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy i każdej z grup podaje po 10 przykładów na obliczenie masy molowej. Uczniowie rozwiązują przykłady, a następnie wymieniają się kartami w celu sprawdzenia poprawności rozwiązań.
Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: czym jest masa atomowa, a czym masa molowa? Co to jest liczba Avogadra i ile wynosi? Jak oblicza się masy molowe jonów (kationów i anionów)?
Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:
Przypomniałem/łam sobie, że...
Co było dla mnie łatwe...
Czego się nauczyłam/łem...
Co sprawiało mi trudność...
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Film samouczek może być wykorzystany w trakcie lekcji oraz jako pomoc przy odrabianiu zadania domowego. Pomoże również utrwalić zdobytą wiedzę. Uczniowie nieobecni na lekcjach oglądający film mogą uzupełnić swoje braki.
Materiały pomocnicze:
1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):
Czym jest masa atomowa, a czym masa molowa?
Co to jest liczba Avogadra i ile wynosi?
Jak oblicza się masy molowe jonów (kationów i anionów)?
Karta pracy ucznia: