Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Felieton – jak go napisać?
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
wymieni cechy felietonu;
przeanalizuje budowę felietonu jako gatunku literackiego;
wskaże wyróżniki felietonu w podanych tekstach.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
podająca.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel rozpoczyna lekcję krótki tekstem:
Bolesław Prus, czasopismo „Niwa”, 15 kwietnia 1875 r.
Felietonista dawniejszy musiał być „wszędzie” i wiedzieć „o wszystkim”. Wszędzie – znaczyło; na każdym przedstawieniu teatralnym lub cyrkowym, na każdej majówce, przy pożarach, powodziach itp. O wszystkim – znaczyło: o tym, kto był na balu, kto w teatrze, w jakiej sukni. […] Dzisiejszy felietonista także musi być wszędzie i wiedzieć o wszystkim. Musi zwiedzać nowo zabudowujące się place, ulice pozbawione chodników, tamy, mosty, targi, muzea, teatry, uczone psy, cyrkowe konie, posiedzenia różnych towarzystw akcyjnych, instytucje dobroczynne itp. Musi czytywać i robić wyciągi ze wszystkich pism, sprawozdań i nowych książek, reklam, skarg i procesów. Musi być kawałeczkiem ekonomisty, kawałeczkiem astronoma, technika, pedagoga, prawnika itd., jeżeli zaś brak mu jakiejś cząstki „wszechwiedzy i wszechmądrości”– wówczas musi, nie przymierzając się z wywieszonym językiem, gonić po mieście specjalistów lub do góry nogami przewracać encyklopedie. […] Dodajcie jeszcze to, że każdy z powyższych faktów musi być przedstawiony jak najzwięźlej, a całość powleczona lekkim werniksem blagi; pomyślcie, że śmiejąc się w wierszu np. piętnastym, powinniście płakać w siedemnastym, chwalić w dwudziestym, ganić w dwudziestym pierwszym. Pomyślcie w końcu, że ten od artykułów waszych wymaga cyfr, inny dowcipu, inny arcybiskupiej powagi, inny Salomonowej mądrości […].Prowadzący prosi uczniów o swobodną dyskusję na temat tego, kim jest felietonista, jakie powinien posiadać umiejętności i cechy.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel przedstawia cel i temat zajęć. Następnie uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Chętna osoba przedstawia krótko informacje, które zapamiętała z przeczytanych materiałów.
Uczniowie w zespołach skupiają się nad tekstem felietonu Wisławy Szymborskiej zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”. Przygotowują mapę myśli, w której odnoszą się do treści materiału i uzasadniają, dlaczego przeczytany tekst jest felietonem.
Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się i wykonują w grupach zamieszczone tam ćwiczenia Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Faza podsumowująca:
Uczniowie w ramach podsumowania zapoznają się z filmem i na podstawie wypowiedzi dr Agaty Hąci wykonują w parach oba polecenia zamieszczone w sekcji multimedialnej.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Praca domowa:
Ćwiczenie 8 z e‑materiału.
Napisz felieton do szkolnej gazetki, w którym:
- odwołasz się do aktualnego wydarzenia,
- użyjesz literackich środków wyrazu,
- wprowadzisz dygresję.
Materiały pomocnicze:
Antoni Słonimski, Kroniki tygodniowe 1927‑1937, [w:] Kto winien? Wybór felietonów polskich, red. M. Radgowski, Warszawa 1994.
Wisława Szymborska, Nowe lektury nadobowiązkowe, Kraków 2002.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do podsumowania lekcji.