Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Felieton – jak go napisać?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

• wymieni cechy felietonu;

• przeanalizuje budowę felietonu jako gatunku literackiego;

• wskaże wyróżniki felietonu w podanych tekstach.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• podająca.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel rozpoczyna lekcję krótki tekstem:
   Bolesław Prus, czasopismo „Niwa”, 15 kwietnia 1875 r.
   Felietonista dawniejszy musiał być „wszędzie” i wiedzieć „o wszystkim”. Wszędzie – znaczyło; na każdym przedstawieniu teatralnym lub cyrkowym, na każdej majówce, przy pożarach, powodziach itp. O wszystkim – znaczyło: o tym, kto był na balu, kto w teatrze, w jakiej sukni. […] Dzisiejszy felietonista także musi być wszędzie i wiedzieć o wszystkim. Musi zwiedzać nowo zabudowujące się place, ulice pozbawione chodników, tamy, mosty, targi, muzea, teatry, uczone psy, cyrkowe konie, posiedzenia różnych towarzystw akcyjnych, instytucje dobroczynne itp. Musi czytywać i robić wyciągi ze wszystkich pism, sprawozdań i nowych książek, reklam, skarg i procesów. Musi być kawałeczkiem ekonomisty, kawałeczkiem astronoma, technika, pedagoga, prawnika itd., jeżeli zaś brak mu jakiejś cząstki „wszechwiedzy i wszechmądrości”– wówczas musi, nie przymierzając się z wywieszonym językiem, gonić po mieście specjalistów lub do góry nogami przewracać encyklopedie. […] Dodajcie jeszcze to, że każdy z powyższych faktów musi być przedstawiony jak najzwięźlej, a całość powleczona lekkim werniksem blagi; pomyślcie, że śmiejąc się w wierszu np. piętnastym, powinniście płakać w siedemnastym, chwalić w dwudziestym, ganić w dwudziestym pierwszym. Pomyślcie w końcu, że ten od artykułów waszych wymaga cyfr, inny dowcipu, inny arcybiskupiej powagi, inny Salomonowej mądrości […].

2. Prowadzący prosi uczniów o swobodną dyskusję na temat tego, kim jest felietonista, jakie powinien posiadać umiejętności i cechy.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przedstawia cel i temat zajęć. Następnie uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Chętna osoba przedstawia krótko informacje, które zapamiętała z przeczytanych materiałów.

2. Uczniowie w zespołach skupiają się nad tekstem felietonu Wisławy Szymborskiej zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”. Przygotowują mapę myśli, w której odnoszą się do treści materiału i uzasadniają, dlaczego przeczytany tekst jest felietonem.

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się i wykonują w grupach zamieszczone tam ćwiczenia Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w ramach podsumowania zapoznają się z filmem i na podstawie wypowiedzi dr Agaty Hąci wykonują w parach oba polecenia zamieszczone w sekcji multimedialnej.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

1. Ćwiczenie 8 z e‑materiału.
   Napisz felieton do szkolnej gazetki, w którym:
   - odwołasz się do aktualnego wydarzenia,
   - użyjesz literackich środków wyrazu,
   - wprowadzisz dygresję.

Materiały pomocnicze:

• Antoni Słonimski, Kroniki tygodniowe 1927‑1937, [w:] Kto winien? Wybór felietonów polskich, red. M. Radgowski, Warszawa 1994.

• Wisława Szymborska, Nowe lektury nadobowiązkowe, Kraków 2002.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do podsumowania lekcji.