Scenariusz zajęć

Autor: Agata Jarszak‑Tyl, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak definiujemy pojęcie mol? (ujęcie makro i mikroskopowe)

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

1) stosuje pojęcie mola i liczby Avogadra

Poziom rozszerzony

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

1) stosuje pojęcia: nuklid, izotop, mol i liczba Avogadra.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• rozróżnia pojęcia: mol, liczba Avogadra, stała Avogadra;

• porównuje ilości moli atomów w różnych związkach chemicznych;

• wykonuje obliczenia wykorzystując pojęcie mol;

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza materiału źródłowego;

• dyskusja dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca zbiorowa;

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu;

• słuchawki;

• rzutnik multimedialny;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje pytanie zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału,np.: W jakim celu wprowadzono jednostkę mola do chemii?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytania: Czy wiesz, ile elementów zawiera 1 mol substancji? Do jakich indywiduów można go odnosić?

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie analizują treści zawarte w e‑materiale dotyczące interpretacji mola i obliczania liczby moli. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie podają znaczenie pojęcia mola i wzór na obliczanie liczby moli. Powrót do fazy wstępnej i skonfrontowanie wypowiedzi na temat mola.

2. Nauczyciel odsyła uczniów do medium bazowego i prosi o wysłuchanie nagrania związanego z liczbą Avogadra, a następnie udzielenie odpowiedzi na pytania: Jaką liczbę zanotował Perrin w swoich notatkach? Jaki pierwiastek odegrał kluczową rolę w określeniu dokładnej wartości liczby Avogadro? Ile wynosi liczba Avogadro? W jaki sposób ją wyznaczono? Jaka jest różnica między liczbą Avogadra a stałą Avogadra?

3. Uczniowie analizują polecenie 1 i 2 w e‑materiale obrazujące sposób przeprowadzania obliczeń związanych z wprowadzeniem mola, a następnie w parach rozwiązują zadania - patrz w materiałach pomocniczych. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie podchodzą do tablicy i podają swoją propozycję rozwiązań. Pozostali uczniowie i nauczyciel weryfikują poprawność rozwiązań.

4. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania związane z pojęciem mol i zastosowaniem liczby Avogadra. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Pyta:

• Jak można zdefiniować pojęcie mola?

• Dlaczego mol nie jest dogodną jednostką do podawania liczby ludności na świecie?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli rozwiązać podczas lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może zostać wykorzystany przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć lub sprawdzianu wiedzy.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje treści zadań podane w załączniku na karteczkach dla uczniów. Uczniowie rozwiązują zadania.

2. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jak można zdefiniować pojęcie mol?

• Dlaczego mol nie jest dogodną jednostką do podawania liczby ludności na świecie?