Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Agata Jarszak‑Tyl, Krzysztof Błaszczak
Przedmiot: chemia
Temat: Jak definiujemy pojęcie mol? (ujęcie makro i mikroskopowe)
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Poziom podstawowy
I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:
1) stosuje pojęcie mola i liczby Avogadra
Poziom rozszerzony
I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:
1) stosuje pojęcia: nuklid, izotop, mol i liczba Avogadra.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
rozróżnia pojęcia: mol, liczba Avogadra, stała Avogadra;
porównuje ilości moli atomów w różnych związkach chemicznych;
wykonuje obliczenia wykorzystując pojęcie mol;
Strategie nauczania:
asocjacyjna.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
ćwiczenia uczniowskie;
analiza materiału źródłowego;
dyskusja dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca zbiorowa;
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do Internetu;
słuchawki;
rzutnik multimedialny;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje pytanie zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału,np.: W jakim celu wprowadzono jednostkę mola do chemii?
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.
Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytania: Czy wiesz, ile elementów zawiera 1 mol substancji? Do jakich indywiduów można go odnosić?
Faza realizacyjna:
Uczniowie analizują treści zawarte w e‑materiale dotyczące interpretacji mola i obliczania liczby moli. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie podają znaczenie pojęcia mola i wzór na obliczanie liczby moli. Powrót do fazy wstępnej i skonfrontowanie wypowiedzi na temat mola.
Nauczyciel odsyła uczniów do medium bazowego i prosi o wysłuchanie nagrania związanego z liczbą Avogadra, a następnie udzielenie odpowiedzi na pytania: Jaką liczbę zanotował Perrin w swoich notatkach? Jaki pierwiastek odegrał kluczową rolę w określeniu dokładnej wartości liczby Avogadro? Ile wynosi liczba Avogadro? W jaki sposób ją wyznaczono? Jaka jest różnica między liczbą Avogadra a stałą Avogadra?
Uczniowie analizują polecenie 1 i 2 w e‑materiale obrazujące sposób przeprowadzania obliczeń związanych z wprowadzeniem mola, a następnie w parach rozwiązują zadania - patrz w materiałach pomocniczych. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie podchodzą do tablicy i podają swoją propozycję rozwiązań. Pozostali uczniowie i nauczyciel weryfikują poprawność rozwiązań.
Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania związane z pojęciem mol i zastosowaniem liczby Avogadra. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Pyta:
Jak można zdefiniować pojęcie mola?
Dlaczego mol nie jest dogodną jednostką do podawania liczby ludności na świecie?
Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:
Przypomniałem sobie, że...
Co było dla mnie łatwe...
Czego się nauczyłam/łem...
Co sprawiało mi trudność...
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli rozwiązać podczas lekcji.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Audiobook może zostać wykorzystany przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć lub sprawdzianu wiedzy.
Materiały pomocnicze:
Nauczyciel przygotowuje treści zadań podane w załączniku na karteczkach dla uczniów. Uczniowie rozwiązują zadania.
Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):
Jak można zdefiniować pojęcie mol?
Dlaczego mol nie jest dogodną jednostką do podawania liczby ludności na świecie?