Autor: Bożena Święch

Temat: Pieśń Wodnika i Panny, czyli wątek miłosny w Madame Antoniego Libery

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• analizuje wątek miłosny przedstawiony w powieści Madame;

• rozpoznaje funkcjonalność zabiegów językowych i składniowych stosowanych przez autora powieści;

• formułuje wypowiedź argumentacyjną;

• opracowuje własną wersję sceny ostatniego spotkania bohaterów;

• ilustruje swoją wypowiedź celowo dobranymi cytatami;

• porządkuje wiadomości na temat tekstów kultury podejmujących temat miłości.

Strategie nauczania

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania

• metoda poglądowa;

• rozmowa kontrolowana;

• metoda ćwiczeń przedmiotowych;

• praca z tekstem literackim.

Formy zajęć

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego;

• analizowanie tekstów;

• samokształcenie.

Środki dydaktyczne

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica/ kartka papieru, pisak/kreda;

• tekst powieści Antoniego Libery Madame;

• Słownik mitów i tradycji kultury.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie przypomnieli tytuły tekstów kultury podejmujących temat fascynacji bohatera kobietą dojrzałą, która odegrała ważną rolę w jego życiu. Uczniowie korzystając z burzy mózgów, wymieniają przykładowo:

• Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (znajomość Tadeusza i Telimeny);

• Juliusz Słowacki Kordian (miłość bohatera do Laury);

• John Smith film Młodzi gniewni;

• Stephen Daldry film Lektor.

2. Nauczyciel prosi uczniów o refleksje dotyczące przyczyn tych fascynacji.
Przykładowe czynniki:
dojrzałość, wyjątkowość, atrakcyjność, tajemniczość, niedostępność, potrzeba odwzajemnienia, pojawienie się bohaterki w ważnym momencie życia młodego mężczyzny inne.

3. Nauczyciel podsumowuje część wstępną i podaje jej związek z celem oraz tematem lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczycie proponuje, aby uczniowie wypowiedzieli się na temat sposobu ukształtowania w powieści Madame wątku miłości bohatera do nauczycielki.

• Czy jest to dla ciebie historia interesująca?

• Co zwróciło Twoją uwagę?

• Czy taki sposób mówienia o uczuciu może interesować współczesnego odbiorcę?

2. Nauczyciel odnosi się do wypowiedzi uczniów i proponuje im analizę miłosnej fascynacji bohatera- narratora piękną i niedostępną romanistką.

3. Nauczyciel organizuje pracę 4 grup. Zadaniem każdej z nich jest opracowanie i przedstawienie wybranego/wylosowanego etapu znajomości bohatera i jego nauczycielki (na podstawie prezentacji multimedialnej).

Grupa I. Madame

Grupa II. Śledztwo

Grupa III. Ostatni taniec

Grupa IV. Bilans

4. Nauczyciel ustala z uczniami kryteria oceny, które pozwolą na efektywną pracę z tekstem i przedstawienie jej wyników. Przykładowo ocenie podlegają:

• kreatywność prezentacji,

• funkcjonalność wykorzystania cytatów z e‑materiału oraz cytatów wybranych przez uczniów z powieści Madame,

• analiza językowych środków wyrazu, które służą mówieniu o emocjach bohatera, nazywają jego postawy, charakteryzują nauczycielkę,

• wpisanie miłosnej fascynacji bohatera w konteksty kulturowe, które podpowiada e- materiał lub inne.

5. Grupy przedstawiają efekty swojej pracy. Prezentacje podlegają ocenie koleżeńskiej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel proponuje, aby uczniowie wskazali w omawianym wątku miłosnym powieści Antoniego Libery nawiązania do kultury wysokiej oraz związki z kulturą masową.

2. Uczniowie definiują dwa typy kultury wpisane w polecenie i poszukują związków z powieścią Madame. Przykładowo:

3. Nauczyciel prosi, aby każdy uczeń zapisał na kartce samoprzylepnej jedną cechę wątku miłosnego w powieści Madame, która jego zdaniem czyni tę fascynację ucznia wyjątkową. Uczniowie umieszczają kartki na tablicy, odczytują głośno swoje wskazania, grupują powtarzające się. Jest to forma ewaluacji zajęć.

Przykładowo: czas, w którym rozgrywa się akcja, brak dalszego ciągu znajomości, historia nie jest banalna, miłość to mit młodości, opowieść o potrzebie kochania.

Praca domowa:

Nauczyciel formułuje na podstawie e‑materiału zadanie domowe do wyboru.

1. Zapoznaj się z fragmentem artykułu Kazimiery Szczuki pt. Forma i chłopiec. Zajmij stanowisko wobec hipotezy autorki na temat uczucia bohatera powieści Madame do jego nauczycielki. Sformułuj wypowiedź argumentacyjną, w której odniesiesz się do treści utworu Antoniego Libery. Wypowiedź powinna liczyć co najmniej 250 słów.

2. Zaprezentuj pisemnie scenę ostatniego spotkania bohatera- narratora z jego romanistką. Przyjmując perspektywę nauczycielki, uwzględnij, co mogła czuć bohaterka odprowadzana przez zakochanego w niej ucznia i świadoma tego, że będzie mogła opuścić Polskę.

Materiały pomocnicze

Kazimiera Szczuka, Forma i chłopiec, Res Publica Nowa, 1999, nr 1/2.

Mateusz Stróżyński, Hipolit jako Edyp: reinterpretacja mitu w powieści Antoniego Libery, Przestrzenie Teorii, 2018, nr 30.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Cytaty przywołane w multimedium bazowym oraz pomysł na prezentację porządkującą wątek miłości bohatera‑narratora do nauczycielki francuskiego można wykorzystać w części realizacyjnej lekcji oraz w czasie lekcji powtórzeniowych dotyczących fascynacji miłosnych w życiu bohaterów.