Dla nauczyciela
Autor: Krzysztof Kowaluk
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Temat: Instytucje demokratyczne – Wielka Brytania
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.
Uczeń:
16) przedstawia – na wybranych przykładach – różne modele demokratyzacji; rozważa, na ile polska demokratyzacja przełomu lat 80. i 90. XX w. miała charakter reformy, a na ile – rewolucji.
VIII. Modele sprawowania władzy.
Uczeń:
4) charakteryzuje systemy polityczne oparte na współpracy legislatywy i egzekutywy – parlamentarno‑gabinetowy (na przykładzie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) i kanclerski (na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec); wykazuje, że elementy tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej;
10) charakteryzuje typy relacji między rządem a głową państwa na przykładzie Republiki Francuskiej (w tym sytuację koabitacji) oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
charakteryzuje brytyjską drogę do demokracji;
wymienia reformy prawa wyborczego w Zjednoczonym Królestwie;
analizuje proces emancypacji Brytyjek.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
lekcja odwrócona.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja;
burza mózgów;
WebQuest.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
1. Para uczniów otrzymuje do przygotowania w domu prezentację na temat: „Kształtowanie się systemu parlamentarnego w Anglii”. Jej podstawą mogą być stosowne fragmenty książki Henryka Zinsa Historia Anglii lub artykuł Macieja Rakowskiego O narodzinach brytyjskiego systemu parlamentarno‑gabinetowego.
2. Druga para uczniów otrzymuje do przygotowani w domu prezentację na temat: „Reformy wyborcze w Wielkiej Brytanii w XIX i XX w.”. Jej podstawą mogą być stosowne fragmenty książki Henryka Zinsa Historia Anglii lub Jana Baszkiewicza Powszechna historia ustrojów państwowych.
Faza wstępna
1. Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję w formacie burzy mózgów na temat: „Co odróżnia Wielką Brytanię od innych europejskich państw demokratycznych?”. Zwraca uwagę na specyficzną drogę tego państwa do demokracji, łączącą elementy średniowiecznej tradycji oraz nowoczesności.
2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
Faza realizacyjna
1. Para uczniów przedstawia prezentację na temat: „Kształtowanie się systemu parlamentarnego w Zjednoczonym Królestwie”.
2. Druga para uczniów przedstawia prezentację na temat: „Reformy wyborcze w Wielkiej Brytanii w XIX i XX w.”.
3. Po każdym wystąpieniu pozostali uczniowie mogą zadawać prelegentom pytania.
3. Nauczyciel uzupełnia prezentacje, zwracając uwagę na dwa niezależne od siebie procesy, prowadzące do powstania w Wielkiej Brytanii ustroju demokratycznego w dzisiejszym kształcie: ograniczania władzy (od XVII w.) oraz upowszechniania praw politycznych (od XIX w.).
Faza podsumowująca
1. W ramach usystematyzowania zdobytych wiadomości uczniowie zapoznają się z materiałem multimedialnym – linią chronologiczną. Następnie w parach wykonują ćwiczenie1 dołączone do multimedium, korzystając z zasobów internetowych (elementy WebQuestu). Wspólne omówienie odpowiedzi.
2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1‑4 z sekcji „Sprawdź się”.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia 5‑8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jan Baszkiewicz, Powszechna historia ustrojów państwowych, Arche, Gdańsk 2001.
Henryk Zins, Historia Anglii, Ossolineum, Wrocław 2009.
Maciej Rakowski, O narodzinach brytyjskiego systemu parlamentarno‑gabinetowego, „Czasopismo Prawno‑Historyczne”, t. LXII, z. 2, 2010, repozytorium.amu.edu.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Linia chronologiczna może zostać wykorzystana przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć w charakterze podsumowania.