Autor: Marta Kulikowska

Temat: Dramat naturalistyczny, czyli życie podglądane przez okno

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpoznaje cechy naturalizmu na podstawie nagrania filmowego w e‑materiale oraz dramatu Moralność pani Dulskiej;

• definiuje naturalizm na podstawie dramatu G. Zapolskiej oraz filmu dołączonego do e‑materiału;

• porównuje wymowę sztuki Gabrieli Zapolskiej z tendencjami panującymi w naturalizmie europejskim;

• określa rolę języka w budowaniu obrazu świata wzorowanego na rzeczywistym;

• redaguje pytania do sekcji „Przeczytaj” z lekcji „Dramat naturalistyczny, czyli życie podglądane przez okno”.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć.
Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e materiał „Dramat naturalistyczny, czyli życie podglądane przez okno”. Jeśli nauczyciel wybrał Moralność pani Dulskiej z listy lektur uzupełniających, to powinien polecić swoim uczniom przeczytanie dramatu przed lekcją.

Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują się do głośnego czytania fragmentów dramatu wybranych wspólnie z nauczycielem po to, aby stanowiły wprowadzenie do lekcji.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat zajęć i prosi o przygotowanie w parach pytań z nim związanych. Czego się uczniowie chcą dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji. Następnie prosi, by uczniowie w parach opracowali swoje mapy myśli związane z tematem. Wybrana osoba z danej pary przedstawia swoje propozycje, ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie odnoszą się do tych sugestii, uzupełniając je o swoje propozycje.

Faza realizacyjna:

Prezentacje uczniowskie

1. Uczniowie głośno odczytują wybrany w czasie przygotowań do lekcji fragment Moralności pani Dulskiej. Pamiętają o podziale na role oraz didaskaliach.

2. Nauczyciel ocenia sposób zaprezentowania sceny i prosi uczniów o określenie tematu odczytanego fragmentu, zaprezentowanie bohaterów uczestniczących w scenie oraz umieszczenie sceny w całości dramatu, z którego pochodzi. Uczniowie odwołują się do znajomości całej lektury uzupełniającej.

Praca z tekstem

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią e‑podręcznika w sekcji „Przeczytaj” zamieszczonej w lekcji „Dramat naturalistyczny, czyli życie podglądane przez okno”.

Praca z multimedium

1. Uczniowie zapoznają się z medium w sekcji „Audiobook”. Tworzą notatkę syntetyzującą wiadomości w materiale. Następnie wykonują polecenie 2 dotyczące porównania cech dramatu Gabrieli Zapolskiej z cechami naturalizmu literatur europejskich. Wskazują, które elementy Moralności pani Dulskiej mogły zostać zainspirowane przez twórczość autorów zagranicznych.

Utrwalanie wiedzy i umiejętności

1. Uczniowie pracują z filmem edukacyjnym zamieszczonym w e‑materiale „Mowa życia w dramacie naturalistycznym” i wykonują polecenie: Odpowiedz na pytanie, w jakim stopniu przedstawione w filmie tendencje zbliżania treści dramatu do codziennego życia są obecne w  Moralności pani Dulskiej? Wybrani uczniowie odczytują swoje realizacje zadania. Uczniowie porównują odpowiedzi z tymi, które zredagowali samodzielnie.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie uzupełnili zdanie: Moralność pani Dulskiej jest dramatem naturalistycznym, ponieważ… Uczniowie słuchają wypowiedzi koleżanek i kolegów i pamiętają, aby nie powtarzać uzasadnień. Nauczyciel powinien przypomnieć, że wypowiadający się wykorzystują cechy treści i formy utworu.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

Na podstawie Moralności pani Dulskiej napisz swoją propozycję przedstawienia na scenie teatralnej wybranej przez ciebie sceny tego dramatu. Pamiętaj o zasadach dramatu naturalistycznego.

Materiały pomocnicze:
Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus Sitarz, Kraków.
Ryszard Nycz, Wykładniki intertekstualności, w: Metodyka literatury, tom 2, wybór i oprac. J. Pachecka, A. Piątkowska, K. Sałkiewicz, Warszawa 2002.
Arafel Zurli, Szkło i brylanty, Gabriela Zapolska w swojej epoce, Warszawa 2016.

Wskazówki metodyczne:

Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji. W czasie lekcji audiobook posłuży do definiowania naturalizmu / pisemnego redagowania przez uczniów hasła encyklopedycznego: naturalizm.