Dla nauczyciela
Autor: Piotr Mazur
Przedmiot: Filozofia
Temat: Pierwszy filozof: Tales z Miletu
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie klasy I liceum, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele lekcji. Uczeń:
wyjaśnia poglądy Talesa: woda jest archē, dusza jest zasadą ruchu;
omawia proces powstawania myśli filozoficznej: ogólność, fundamentalność, przeciwstawność;
porównuje specyfikę poglądów filozoficznych z niefilozoficznymi.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;
dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;
identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
lego logos.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
klocki lego.
Przebieg lekcji
Faza wstępna
Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cel lekcji. Wspólnie ustalają kryteria sukcesu.
Rozmowa kierowana. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na różne zawody i zadaje uczniom pytania: Kim jest filozof? Czym się zajmuje?
Faza realizacyjna
Praca z treścią e‑materiału metodą lego logos. Uczniowie zapoznają się z treścią tekstu bazowego. Następnie, w zależności od liczebności klasy, w 2‑4-osobowych grupach układają konstrukcje z klocków lego, odzwierciedlające budowę i znaczenie przeczytanego tekstu. Następnie każda grupa prezentuje swoją konstrukcję, przedstawiając jednocześnie sposób odczytania tekstu. Wspólne omówienie propozycji uczniów.
Praca z multimedium. Uczniowie pracują w trzech grupach. Zapoznają się z treścią audiobooka, a następnie, na podstawie usłyszanego tekstu, wynotowują: sądy o przyrodzie, sądy moralne, osiągnięcia (pomysły) praktyczne Talesa.
W tych samych grupach uczniowie opracowują plakaty ilustrujące zagadnienia z e‑materiału. Plakaty mogą być przygotowane różnymi metodami (np. kolaż, sketchnoting, rysunek). Po wyznaczonym czasie następuje prezentacja efektów pracy poszczególnych grup.
Jeśli zostało trochę czasu, uczniowie rozwiązują ćwiczenia z e‑materiału: nr 1‑3.
Faza podsumowująca
Jako podsumowanie lekcji uczniowie rozwiązują na forum klasy ćwiczenie 4: określają prawdziwość twierdzeń dotyczących poglądów Talesa.
Lekcję podsumowuje chętny uczeń, zwracając uwagę na nabyte umiejętności, oraz nauczyciel, odnosząc się do kryteriów sukcesu.
Praca domowa:
Ćwiczenie nr 8 z e‑materiału.
Materiały pomocnicze:
Artur Przybysławski, Tales i początki refleksji europejskiej, Kraków 2016.
Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, t. 1, Od początków do Sokratesa, tłum. Edward Iwo Zieliński, Lublin 2005.
Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, tłum. Irena Krońska, Kazimierz Leśniak, Witold Olszewski, Warszawa 1984.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się z treścią audiobooka przed lekcją, a na zajęcia przychodzą ze swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi poglądów Talesa.