Autor: Piotr Mazur

Przedmiot: Filozofia

Temat: Pierwszy filozof: Tales z Miletu

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie klasy I liceum, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele lekcji. Uczeń:

• wyjaśnia poglądy Talesa: woda jest archē, dusza jest zasadą ruchu;

• omawia proces powstawania myśli filozoficznej: ogólność, fundamentalność, przeciwstawność;

• porównuje specyfikę poglądów filozoficznych z niefilozoficznymi.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;

• dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• lego logos.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• klocki lego.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat i cel lekcji. Wspólnie ustalają kryteria sukcesu.

2. Rozmowa kierowana. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na różne zawody i zadaje uczniom pytania: Kim jest filozof? Czym się zajmuje?

Faza realizacyjna

1. Praca z treścią e‑materiału metodą lego logos. Uczniowie zapoznają się z treścią tekstu bazowego. Następnie, w zależności od liczebności klasy, w 2‑4-osobowych grupach układają konstrukcje z klocków lego, odzwierciedlające budowę i znaczenie przeczytanego tekstu. Następnie każda grupa prezentuje swoją konstrukcję, przedstawiając jednocześnie sposób odczytania tekstu. Wspólne omówienie propozycji uczniów.

2. Praca z multimedium. Uczniowie pracują w trzech grupach. Zapoznają się z treścią audiobooka, a następnie, na podstawie usłyszanego tekstu, wynotowują: sądy o przyrodzie, sądy moralne, osiągnięcia (pomysły) praktyczne Talesa.

3. W tych samych grupach uczniowie opracowują plakaty ilustrujące zagadnienia z e‑materiału. Plakaty mogą być przygotowane różnymi metodami (np. kolaż, sketchnoting, rysunek). Po wyznaczonym czasie następuje prezentacja efektów pracy poszczególnych grup.

4. Jeśli zostało trochę czasu, uczniowie rozwiązują ćwiczenia z e‑materiału: nr 1‑3.

Faza podsumowująca

1. Jako podsumowanie lekcji uczniowie rozwiązują na forum klasy ćwiczenie 4: określają prawdziwość twierdzeń dotyczących poglądów Talesa.

2. Lekcję podsumowuje chętny uczeń, zwracając uwagę na nabyte umiejętności, oraz nauczyciel, odnosząc się do kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

Ćwiczenie nr 8 z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

• Artur Przybysławski, Tales i początki refleksji europejskiej, Kraków 2016.

• Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, t. 1, Od początków do Sokratesa, tłum. Edward Iwo Zieliński, Lublin 2005.

• Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, tłum. Irena Krońska, Kazimierz Leśniak, Witold Olszewski, Warszawa 1984.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie zapoznają się z treścią audiobooka przed lekcją, a na zajęcia przychodzą ze swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi poglądów Talesa.